Umowa kupna-sprzedaży samochodu – czy umowa kupna i sprzedaży samochodu ma wpływ na ubezpieczenie pojazdu?
Firma SAMAR poinformowała, że w 2020 roku w Polsce w urzędach zostało zarejestrowanych ponad 3 mln aut, czyli o 12,7 proc. mniej niż rok wcześniej. Oznacza to, że około 3 mln razy zawarto umowy kupna-sprzedaży pojazdów. Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców wskazuje, że w 2021 roku zarejestrowano w naszym kraju 446 680 nowych samochodów osobowych, czyli dokładnie o 4,27 proc. więcej rok do roku. Instytut Samar prognozuje, że w 2022 roku będzie ich 485 tys. Co dzieje się z ubezpieczeniem OC po zbyciu auta przez dotychczasowego właściciela? Czy z polisy może korzystać nowy właściciel, czy jednak umowa wygasa?
Najpierw przedwstępna umowa kupna-sprzedaży samochodu
Zanim dojdzie do podpisania umowy kupna-sprzedaży pojazdu, niewykluczone, że zostanie zawarta umowa przedwstępna sprzedaży samochodu. Nie jest ona obowiązkowa, ale pozwala na dokonanie formalnej rezerwacji auta w sytuacji, gdy np. kupujący potrzebuje czasu na zgromadzenie niezbędnych środków na realizację transakcji. Umowa przedwstępna sprzedaży samochodu zabezpiecza interesy obu stron. Jej treść powinna ujmować prawa i obowiązki sprzedającego oraz kupującego, zgodnie z przepisami art. 389-390 Kodeksu cywilnego, regulującymi umowy przedwstępne sprzedaży ruchomości.
Na podstawie takiej umowy sprzedający zobowiązuje się do zbycia auta na rzecz kupującego, a ten na jego odkupienie po określonej cenie w wyznaczonym terminie. Ponadto zbywca deklaruje, że nie odstąpi od zamiaru zbycia auta ani nie sprzeda go innej osobie. Za niedotrzymanie warunków umowy grożą określone sankcje.
Elementem najczęściej ujętym w umowie przedwstępnej sprzedaży samochodu jest zaliczka lub zadatek. Nie są to pojęcia tożsame. Kodeks cywilny reguluje kwestie związane z zadatkiem jako formą finansowego zabezpieczenia zawarcia umowy przedwstępnej. Jeśli dojdzie ona do skutku, zadatek ten jest zaliczany na poczet ostatecznej ceny zakupu samochodu. W przeciwnym wypadku, gdy do zawarcia przyrzeczonej umowy nie dojdzie z winy kupującego, to wpłacone przez niego środki przepadają. Gdy to sprzedający jest winny takiej sytuacji, wypłaca on podwójny zadatek niedoszłemu kupującemu.
Zaliczka także jest uwzględniana w poczet ceny sprzedaży, gdy umowa dochodzi do skutku, a jeśli nie, to powinna być zwrócona temu, kto ją wpłacił.
Umowa przedwstępna nie powoduje jeszcze przeniesienia własności do samochodu przez sprzedającego na kupującego. To wyraz zgodnej woli stron co do zawarcia w przyszłości umowy kupna-sprzedaży. Dlatego nie wywołuje ona żadnych skutków, jeśli chodzi o ubezpieczenia samochodowe.
Umowa kupna-sprzedaży pojazdu a kwestia OC
Przy podpisywaniu umowy kupna-sprzedaży pojazdu jako nabywca mamy prawo poprosić właściciela o okazanie dokumentu potwierdzającego zawarcie ubezpieczenia OC. Możemy też sprawdzić na własną rękę w bazie UFG (Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego), czy i w jakim towarzystwie została wykupiona dla niego ochrona.
Jeśli okaże się, że kupowane auto nie ma aktualnej polisy OC, nie oznacza to, że transakcja nie może dojść do skutku. Jako nabywcy musimy jednak zadbać o natychmiastowe objęcie ubezpieczeniem auta w dniu przeniesienia prawa własności, ponieważ w razie nawet jednego dnia zwłoki i jazdy bez ważnego OC możemy zapłacić karę finansową, jaka jest nakładana na nieubezpieczonych kierowców przez UFG.
Kontrola ważności polisy OC kupowanego auta - można ją pobrać i sprawdzić ze strony UFG
W przypadku gdy osoba lub podmiot sprzedający samochód nie okaże potwierdzenia zawarcia polisy komunikacyjnej odpowiedzialności cywilnej, możesz to sprawdzić samodzielnie. Wystarczy, że skorzystasz ze wspominanej już ogólnodostępnej bazy UFG.
Na stronie Funduszu musisz podać:
- numer rejestracyjny pojazdu lub numer VIN,
- dzień, na jaki chcesz sprawdzić ważność ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.
W kilka sekund UFG wygeneruje na takie zapytanie w trybie online raport, w którym zostaną określone:
- czy pojazd jest ubezpieczony w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC,
- numer polisy, o ile samochód ma ubezpieczenie,
- marka i model pojazdu,
- adres zakładu ubezpieczeń, który obejmuje pojazd ochroną.
Kontrola ważności OC przyda się również w celu sprawdzenia, czy pełna składka na to ubezpieczenie została opłacona.
Jeśli auto nie ma ważnej polisy OC, musisz ubezpieczyć pojazd w tym samym dniu, w którym go kupisz. W przeciwnym wypadku nawet tylko 1 dzień bez ważnego ubezpieczenia spowoduje, że UFG nałożyć może wysoką karę finansową.
Kontynuacja ubezpieczenia OC po podpisaniu umowy kupna-sprzedaży
Samochód może być jednak ubezpieczony, a ochrona może trwać jeszcze przez długi czas. Jako kupujący możemy z niej jak najbardziej skorzystać do końca trwania umowy. Co istotne, nie przedłuży się ona automatycznie na kolejny rok.
Jeśli kontynuujemy ubezpieczenie OC po poprzednim właścicielu, to ubezpieczyciel ma prawo dokonać rekalkulacji ceny. Powtórnie oszacuje on wtedy ryzyko związane z ubezpieczeniem naszego samochodu, dlatego może się zdarzyć, że do składki trzeba będzie dopłacić. Jest tak najczęściej wtedy, gdy samochód był ubezpieczony w ramach OC przez klienta, który ma bardzo dobrą historię przebiegu ochrony, a auto kupił od niego młody kierowca. Towarzystwo może, ale nie musi przekalkulować składki.
Nie zawsze kontynuacja przez nowego nabywcę auta ubezpieczenia OC po zbywcy jest opłacalna. Jeśli towarzystwo dokona rekalkulacji składki, z pewnością prześle nowemu właścicielowi samochodu pismo z informacją o ewentualnej dopłacie do OC.
Wypowiedzenie umowy OC po zakupie auta
Alternatywą jest wypowiedzenie w dowolnym momencie trwania umowy OC. Trzeba je złożyć na piśmie, ale można do tego wykorzystać m.in. zdalne kanały komunikacji, czyli e-mail, pocztę lub fax.
Później pozostaje kupić nowe ubezpieczenie samochodu OC, pamiętając o ciągłości ochrony.
Natomiast po podpisaniu umowy sprzedaży zbywca ma prawo wnioskować o zwrot części składki na OC za niewykorzystany okres trwania polisy.
Zgłoszenie sprzedaży auta po podpisaniu umowy kupna i sprzedaży samochodu
Obowiązkiem zbywcy jest powiadomienie towarzystwa ubezpieczeniowego na piśmie o fakcie sprzedaży pojazdu. Niedopełnienie takiej powinności skutkuje tym, że to poprzedni właściciel może być wezwany do uregulowania składki, która ewentualnie pozostała do zapłaty. Zbywca musi przekazać też wraz z dokumentami pojazdu, potwierdzenie zawarcia polisy OC.
Za okres od sprzedaży pojazdu do poinformowania o tym fakcie ubezpieczyciela, sprzedający będzie odpowiadać solidarnie z kupującym za ewentualne płatności związane z OC, np. w związku z wymagalnym terminem płatności drugiej, czy kolejnej raty. Najlepiej więc bezzwłocznie po sprzedaży pojazdu zgłosić ten fakt do swojego towarzystwa.
Co z ubezpieczeniem AC przy podpisaniu umowy kupna-sprzedaży samochodu?
O ile przy zawieraniu umowy kupna-sprzedaży prawo do korzystania z ubezpieczenia OC pojazdu ma nabywca, to co dzieje się z autocasco przy zbyciu auta? Nie jest to ubezpieczenie obowiązkowe, dlatego nie ma przepisu, który nakazywałby przekazanie takiej polisy nowemu właścicielowi. Ochrona wynikająca z AC pojazdu wygaśnie w momencie sprzedaży samochodu.
Właściciel pojazdu, który dokonał jego zbycia, ma obowiązek poinformowania ubezpieczyciela o zawartej transakcji, dzięki czemu ma prawo do wnioskowania o otrzymanie zwrotu niewykorzystanej części składki z tytułu opłaconego AC.