EMERYTURA PRZEDSIĘBIORCY – JAKA BĘDZIE?
Po zakończeniu aktywności zawodowej i osiągnięciu wieku emerytalnego wszystkie osoby, które odprowadzały składki na ubezpieczenia społeczne do ZUS lub KRUS mogą liczyć na uzyskanie świadczenia emerytalnego lub rentowego. Uprawnienia emerytalne w Polsce nabywa się przede wszystkim wtedy, gdy osiągnie się powszechny wiek emerytalny. Dla kobiet wynosi on obecnie 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat.
Składki emerytalne i rentowe odprowadzane są obowiązkowo przez przedsiębiorców, w tym samozatrudnionych. Warunkiem uzyskania przez nich emerytury jest osiągnięcie odpowiedniego wieku. W celu ograniczania kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej właściciele jednoosobowej firmy zwykle opłacają możliwie jak najniższe składki na ZUS. W 2023 roku pełne składki na ubezpieczenie społeczne wynosiły 1316,54 zł +składka zdrowotna, a z ubezpieczeniem chorobowym była to kwota 1418,48 zł + składka zdrowotna. To dość niska kwota składek. Dlatego obliczana przez ZUS emerytura dla jednoosobowego przedsiębiorcy automatycznie będzie niewielka.
Przeciętna emerytura w Polsce w marcu 2023 roku po waloryzacji wynosiła 3 482,63 zł brutto, a dla przedsiębiorców była jeszcze niższa. Na szczęście, zapobiegliwe osoby wiedzą, że warto jest dodatkowo, we własnym zakresie oszczędzać na przyszłe świadczenie. Odkładanie na emeryturę w ramach kont emerytalnych stanowiących III filar systemu emerytalnego to krok w dobrą stronę.
Samozatrudnieni mogą zdecydować się na odkładanie pieniędzy w IKE lub IKZE. Nie mają oni jednak możliwości prowadzenia dla siebie PPK – pracowniczych planów kapitałowych. W ramach IKE można dodatkowo inwestować oszczędzane środki, np. w ramach konta IKE obligacje.
Innym sposobem na wyższe świadczenie jest skorzystanie z opcji przejęcia świadczenia po współmałżonku. Na ogół z uwagi na dłuższą długość życia kobiet to one pobierają emeryturę po mężu. Ile procent świadczenia otrzymają? To od 85 do 95 proc. przysługującego zmarłemu współmałżonkowi.
IKE I IKZE DLA PRZEDSIĘBIORCY
Zarówno IKE, jak i IKZE zaliczane są do III filaru systemu emerytalnego. Są one formami oszczędzania na przyszłość, dostępnymi nie tylko dla pracowników etatowych, ale i dla samozatrudnionych. IKE to indywidualne konta emerytalne, które zakładane są z myślą o oszczędzaniu na emeryturę. Taką możliwość wprowadzono w 2004 roku. Dopiero 8 lat później pojawiło się indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego.
Na oba konta środki może wpłacać osoba w wieku co najmniej 16 lat, która pracuje lub wykonuje działalność gospodarczą. Dla nieletnich, od 16. do 18. roku życia, jest to możliwe, jeśli wykonują pracę w danym roku kalendarzowym na podstawie umowy o pracę. Natomiast pełnoletni mający własną, jednoosobową działalność gospodarczą w każdej chwili, zupełnie dobrowolnie mogą otworzyć dla siebie IKZE i IKE.
W przypadku IKZE oszczędzający może otrzymać dodatkową kwotę do swojej emerytury w momencie ukończenia 65. roku życia. Zapłaci wówczas jedynie zryczałtowany podatek w wysokości 10 proc. zysków z IKZE. Można też wcześniej zlikwidować swoje indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, ale wówczas trzeba zapłacić podatek fiskusowi w wyższej wysokości.
ZACHĘTA PODATKOWA DO OSZCZĘDZANIA NA IKZE DLA PRZYSZŁYCH EMERYTÓW - ULGA W PIT
IKZE istnieją w polskim systemie emerytalnym od stosunkowo niedawna. Zachętą do ich zakładania jest to, że pozwalają na korzystanie z ulgi podatkowej już w trakcie oszczędzania na przyszłe świadczenie. Co roku możesz odliczyć od podatku dochodowego, w ramach rocznej deklaracji PIT, kwotę wpłaconą na IKZE. Dzięki temu zmniejszasz należność podatkową wobec fiskusa w każdym roku oszczędzania. Jednak nie jest tak, że możesz odprowadzać dowolne kwoty na IKZE. Są one uzależnione od górnych limitów wpłat ustalanych co roku.
ILE WYNOSI LIMIT WPŁAT NA IKZE W 2024 ROKU DLA SAMOZATRUDNIONYCH?
Maksymalny roczny limit ustalony został dla pracowników i samozatrudnionych oddzielnie. Wynosi on:
- 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok – dla wszystkich posiadaczy kont IKZE prócz samozatrudnionych,
- 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok – dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 grudnia 2023 r. wysokość kwoty wpłat na IKZE w roku 2024 wynosi 9 388,80 zł. Samozatrudnieni mogą wpłacić więcej – 14 083,20 zł.
W celu skorzystania z większego limitu wpłat na IKZE przedsiębiorca musi złożyć oświadczenie, w którym poinformuje instytucję finansową prowadzącą konto, że jako jego posiadacz jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą we własnym imieniu. W przeciwnym wypadku będzie go obowiązywał niższy spośród dwóch wskazanych powyżej limitów.
JAKIE ZYSKI ODNOSI PRZEDSIĘBIORCA DZIĘKI INDYWIDUALNEMU KONTU ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO?
Przede wszystkim dzięki oszczędzaniu w ramach IKZE zyskujesz dodatkowe pieniądze na przyszłą emeryturę, które uzupełnią potencjalnie niskie świadczenie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Uzyskasz wypłatę z IKZE, która z pewnością podbuduje Twoje finanse jako seniora.
Warto też wspomnieć o zyskach podatkowych dla przedsiębiorcy wynikających z faktu założenia przez niego IKZE. W 2022 roku fiskus zwraca 12, 19 lub 32 proc. odłożonej kwoty. Maksymalne obniżenie podatku dla osób w drugim progu podatkowym (32 proc.) prowadzących działalność gospodarczą może sięgnąć nawet 3994,56 zł. Możliwość korzystania z ulgi podatkowej na IKZE zachęca do jego posiadania, podobnie jak wyższy limit wpłat dla samozatrudnionych.
Ponadto środki zgromadzone na IKZE nie przepadają, jeśli nie dożyjesz momentu ich wypłaty po 65. roku życia. Podlegają one dziedziczeniu i wchodzą w skład masy spadkowej. Oszczędności z IKZE można wypłacić właściwie w dowolnym momencie, ale należy liczyć się z tym, że fiskus będzie musiał je opodatkować - nie według stawki 10 proc., ale obowiązującej stawki podatku dochodowego.
