Co warto wiedzieć o IKE?

IKE, jak już wspomnieliśmy, to indywidualne konto emerytalne, które pozwala na oszczędzanie na swoje przyszłe świadczenie. Przynosi ono korzyści natury podatkowej, ponieważ gdy wypłata środków z IKE nastąpi po osiągnięciu przez oszczędzającego 60. lub 55. roku życia, w sytuacji uzyskania wcześniej uprawnień, nie będą one obłożone podatkiem od zysków kapitałowych, czyli 19-procentowym podatkiem Belki.

Środki w IKE są zarządzane w taki sposób, że mają z założenia wypracować pewną stopę zwrotu z inwestycji. Podlegają dziedziczeniu, a przy tym zapewnić mogą dodatkową wypłatę – jednorazowo lub w ustalonych transzach w odpowiednim czasie – np. przy przejściu na emeryturę.

Istnieje pewien limit środków finansowych, jakie można odprowadzić na IKE. W 2022 roku wynosi on tyle, co trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, czyli 17 766 zł.

Kto może otworzyć IKE?

Zgodnie z obecnym stanem prawnym, IKE może założyć właściwie każda osoba fizyczna dla siebie, indywidualnie, o ile ukończyła co najmniej 16 lat. Osoby w wieku od 16. do 18. lat mogą oszczędzać w ramach IKE na przyszłą emeryturę jedynie w tym roku, w którym uzyskują dochody z tytułu umowy o pracę. Nie ma możliwości otwarcia IKE dla małżeństw czy partnerów. Zawsze są one przypisane tylko do jednej osoby.

Gdzie otworzyć indywidualne konto emerytalne?

IKE można otworzyć w wybranym podmiocie, który uprawniony jest do prowadzenia indywidualnych kont emerytalnych. W gronie tym znajdują się:

• zakłady ubezpieczeń na życie, m.in. UNIQA,
• fundusze inwestycyjne, w tym otwarte fundusze inwestycyjne i specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte,
• podmioty prowadzące działalność maklerską, np. domy maklerskie i banki,
• banki,
• dobrowolne fundusze emerytalne (od 1 stycznia 2012 roku).

Natomiast samo IKE może mieć postać:

• wyodrębnionego zapisu w rejestrze uczestników funduszu inwestycyjnego,
• wyodrębnionego rachunku papierów wartościowych,
• innego rachunku, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi,
• rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków w podmiocie prowadzącym działalność maklerską,
• wyodrębnionego rachunku w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym,
• wyodrębnionego rachunku bankowego w banku,
• wyodrębnionego rachunku IKE w dobrowolnym funduszu emerytalnym, prowadzonym na zasadach określonych ustawą,
• wyodrębnionego rachunku w funduszu emerytalnym prowadzonym na zasadach określonych w przepisach właściwych dla tych rachunków i rejestrów.

Jak założyć IKE?

Warunki zakładania IKE dla osób fizycznych w Polsce zostały dokładnie wskazane i uregulowane w ustawie o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Art. 8 tejże ustawy stanowi, że IKE może być prowadzone dla danej osoby na podstawie umowy zawartej przez oszczędzającego z odpowiednim podmiotem. Umowa ta może być zawarta w formie elektronicznej, pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku lub w formie dokumentowej, dającej możliwość zapisania jej treści na trwałym nośniku bądź w sposób pisemny.

Zatem podstawą otwarcia IKE jest umowa o jego prowadzenie, która powinna w szczególności uwzględniać:

• oznaczenie IKE, które umożliwi jego dokładną identyfikację,
• sposób oznaczenia dyspozycji dotyczących środków zgromadzonych na IKE,
• sposób postępowania w danej instytucji finansowej w przypadku, gdy suma wpłat dokonanych przez oszczędzającego na IKE przekroczy wyznaczony na dany rok kalendarzowy limit,
• zakres, częstotliwość i formę informowania oszczędzającego o środkach zgromadzonych na IKE,
• koszty i wszelkie wydatki, jakie będziesz opłacać oszczędzający w związku z prowadzeniem IKE, poza tymi, które uregulowano przepisami,
• okres wypowiedzenia umowy o IKE,
• termin dokonania wypłaty, wypłaty transferowej, częściowego zwrotu lub zwrotu,
• warunki wypłaty ratalnej,
• sposób postępowania z pożytkami z papierów wartościowych zgromadzonych na IKE przez oszczędzającego.

Jeśli umowa o prowadzenie IKE zostanie zawarta przez Ciebie z zakładem ubezpieczeń, to powinna ona ponadto zawierać:

• Określenie zasad, na jakich zakład ubezpieczeń wyodrębnia z płaconej składki część przeznaczoną na rachunek IKE w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym oraz cel, na który przeznaczona jest pozostała część składki ubezpieczeniowej.
• Określenie, jaka część składki jest potrącana na ubezpieczenie i nie będzie przekazywana na rachunek IKE.

Zanim założysz rachunek IKE, musisz złożyć oświadczenie, że:

• nie gromadzisz środków na IKE prowadzonym przez inną instytucję finansową z zastrzeżeniem art. 23, że w danym roku kalendarzowym nie dokonałeś wypłaty transferowej z uprzednio posiadanego IKE do programu emerytalnego albo
• posiadasz IKE prowadzone przez inną instytucję finansową, podając

równocześnie nazwę tej instytucji i potwierdzając, że dokona ona wypłaty transferowej.

Instytucja otrzymująca jedno z takich oświadczeń ma obowiązek pouczyć oszczędzającego, że w przypadku podania nieprawdy lub zatajenia prawdy, będzie on podlegać odpowiedzialności karnej. Jeśli oszczędzający gromadzi środki w ramach więcej niż jednego IKE, opodatkowaniu, na zasadach i w trybie określonym w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegać będą zarobki uzyskane we wszystkich IKE. Oszczędzający powinien potwierdzić, że został przez zarządzającego IKE pouczony o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Po założeniu konta IKE instytucja zarządzająca powinna wydać potwierdzenie zawarcia umowy IKE, ze wskazaniem danych osobowych korzystającego oraz nazwy instytucji finansowej, z którą oszczędzający zawarł umowę, a także wskazać numer rachunku, na który będzie on dokonywał wypłaty transferowej.

Masz prawo wskazania w umowie osób, którym zostaną wypłacone środki zgromadzone na IKE w przypadku Twojej śmierci, ale w każdym czasie taką dyspozycję możesz zmienić. Możesz określić udziały tych osób do kapitału na IKE i wypracowanych odsetek, a jeśli tego nie zrobisz, uważa się, że będą one równe.