IKZE – co to jest? Kto może skorzystać z indywidualnego konta emerytalnego? Czy bardziej opłaca się oszczędzać na emeryturę w IKE czy w IKZE?

Co to jest IKZE?

Jak już wspomnieliśmy, skrót IKZE oznacza indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego, czyli sposób oszczędzania w ramach III filaru systemu emerytalnego. IKZE funkcjonuje  równolegle do IKE – indywidualnych kont emerytalnych oraz PPE – pracowniczych programów emerytalnych.

IKZE to produkt pozwalający na budowanie dodatkowego kapitału emerytalnego, który będzie uzupełniał kwotę wypłacanego świadczenia. Z drugiej strony umożliwia on korzystanie z preferencji podatkowych.

Podstawa prawna dla IKZE - uzupełnienie III filaru emerytalnego z IKE

Jeszcze do 2011 roku funkcjonowały w Polsce jedynie indywidualne konta emerytalne. Jednak wszystko zmieniło się po podpisaniu Ustawy z dnia 25 marca 2011 roku o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych z dnia 20 kwietnia 2004 roku. Wprowadzone modyfikacje stworzyły ramy prawne do tego, by poza IKE zakładać dodatkowo indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego.

 IKZE zostały uruchomione już 1 stycznia 2012 roku. Opierają się one o rozwiązania tożsame do tych, jakie zostały przyjęte w funkcjonujących wcześniej IKE. Zasadnicza różnica pomiędzy nimi tkwi w regulacjach dotyczących sposobu opodatkowania środków zgromadzonych na takich kontach.

Kto może przystąpić do IKZE?

Założenie IKZE jest całkowicie dobrowolne i nikt nie może zmusić Cię do jego otwarcia. Prawo do wpłat na IKZE mają nie tylko pełnoletni. Już w momencie, gdy dana osoba ukończy 16 lat, może skorzystać z propozycji podmiotów oferujących IKZE. Małoletni może dokonywać wpłat na IKZE jedynie w takim roku kalendarzowym, w którym uzyskuje dochody z pracy wykonywanej na podstawie zawartej z pracodawcą umowy o pracę. Przelewy nie mogą przekraczać wysokości dochodów z etatu.

Na jednym IKZE oszczędności gromadzić może tylko jeden oszczędzający, ponieważ ustawa nie przewiduje możliwości zakładania np. kont wspólnych dla małżeństw.

IKZE – jak działają takie konta związane z przyszłą emeryturą?

W celu ponażania oszczędności wszystkie wpłaty na IKZE powinny być inwestowane,   jednakże nie można tego robić w sposób całkowicie dowolny. 

Oferta IKZE jest rozbudowana i poszczególne podmioty zarządzające takimi wpłatami oferują inwestowanie ich w:

• jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,
• akcje spółek giełdowych,
• obligacje itp.

Ulga podatkowa związana z IKZE

Zachętą do oszczędzania na emeryturę w ramach IKZE jest przyznana przez państwo ulga podatkowa. Wygenerowane na takich kontach zyski z tytułu inwestowania wpłat nie podlegają podatkowi od zysków kapitałowych, czyli Belki.

 Dodatkowo wpłaty dokonywane na IKZE możesz odliczyć w deklaracji podatkowej PIT od dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dzięki temu zyskasz na optymalizacji podatkowej i zapłacisz niższy podatek dochodowy.

Kiedy trzeba płacić podatek od IKZE?

Środki zgromadzone na IKZE mogą podlegać opodatkowaniu i dzieje się to w momencie wypłaty ich z konta. Podatek od wpłat na IKZE jest zryczałtowany i wynosi 10 proc. podatku dochodowego. Kwota ta obejmuje nie tylko wygenerowane na IKZE zyski, ale też sumę wpłat. Podatek zryczałtowany 10 proc. od dochodu zapłacić muszą również osoby dziedziczące środki z IKZE, ale nie są one obarczone podatkiem od spadków i darowizn z tego tytułu.

Obowiązujący limit wpłat na IKZE

Nie można odprowadzać na IKZE dowolnych kwot, co mogłoby być uzasadnione z uwagi na możliwość korzystania z ulg podatkowych. Ustawodawca wprowadził odgórny limit maksymalnej wpłaty. Wynosi on tyle, co 1,2-krotność przeciętnego, prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej.

Wyższe limity wpłat na IKZE obowiązują dla samozatrudnionych. Wynoszą one tyle, co 1,8-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Limity IKZE w 2021 i 2022 roku

Jeszcze do końca 2021 roku limit przekazywanych środków na IKZE był równy 6310,80 zł, ponieważ przeciętne wynagrodzenie miesięczne opiewało wtedy na 5 259 zł. Dla samozatrudnionych limit wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego wynosił w 2021 roku 9466,20 zł.

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 5 listopada 2021 roku w sprawie wysokości kwoty wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego w roku 2022 suma, którą można przekazać na IKZE wynosi 7106,40 zł, a dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą - 10 659,60 zł.

Kiedy możliwa jest wypłata środków z IKZE?

Pieniądze z IKZE można wypłacić:

• W momencie ukończenia 65. roku życia – wtedy kwota będzie objęta zryczałtowanym podatkiem dochodowym wynoszącym 10 proc. By skorzystać z tego przywileju, trzeba nie tylko poczekać do osiągnięcia odpowiedniego wieku, ale również musi być spełniony wymóg wpłacania środków na IKZE przez co najmniej pięć lat.

W każdym momencie – chodzi tu o zwrot środków finansowych, który może być dokonany zawsze, bez względu na wiek oszczędzającego czy liczbę lat gromadzenia funduszy na koncie IKZE. Trzeba się jednak liczyć z tym, że w takiej sytuacji konieczne będzie rozliczenie się z urzędem skarbowym według odpowiedniej dla siebie stawki podatkowej – 12 lub 32 proc

Największe korzyści z oszczędzania w ramach IKZE odnoszą osoby, które wypłacają z konta środki po osiągnięciu wieku emerytalnego właściwego dla panów.

Kiedy IKZE niekoniecznie się opłaca?

Oszczędzanie na emeryturę w dowolnej formie pozwala na zwiększenie kwoty, jaką będziemy dysponować w czasie jesieni życia, czyli jest swoistym zabezpieczeniem na przyszłość. Jednak IKZE nie w każdym przypadku będzie korzystne. Lepiej z niego zrezygnuj, nawet pomimo możliwości uzyskania ulgi podatkowej, jeśli jesteś osobą w wieku poniżej 26. roku życia i korzystasz z ulgi dla młodych, czyli z zerowego PIT-u, ponieważ takie osoby nie mogą odliczyć od podatku dochodowego kwot wpłacanych na IKZE. Konto to nie jest opłacalne dla przedsiębiorców nieosiągających dochodów i podatników, którzy nie płacą podatku z uwagi na niskie zarobki.