Czym jest IKZE? Kto może skorzystać z indywidualnego konta emerytalnego? Czy bardziej opłaca się oszczędzać na emeryturę w IKE czy w IKZE?

CO TO JEST IKZE?

Jak już wspomnieliśmy, skrótowiec IKZE oznacza indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego, czyli sposób oszczędzania w ramach III filaru systemu emerytalnego. IKZE funkcjonuje równolegle do IKE – indywidualnych kont emerytalnych oraz PPE – pracowniczych programów emerytalnych.

IKZE to produkt pozwalający na budowanie dodatkowego kapitału emerytalnego, który będzie uzupełniał kwotę wypłacanego świadczenia. Z drugiej strony umożliwia korzystanie z preferencji podatkowych.

PODSTAWA PRAWNA DLA IKZE - UZUPEŁNIENIE III FILARU EMERYTALNEGO Z IKE

Jeszcze do 2011 roku funkcjonowały w Polsce jedynie indywidualne konta emerytalne. Jednak wszystko zmieniło się po podpisaniu Ustawy z dnia 25 marca 2011 roku o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych z dnia 20 kwietnia 2004 roku. Wprowadzone modyfikacje stworzyły ramy prawne do tego, by poza IKE zakładać dodatkowo indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego.

IKZE zostały uruchomione już 1 stycznia 2012 roku. Opierają się one na rozwiązaniach tożsamych do tych, jakie zostały przyjęte w funkcjonujących wcześniej IKE. Zasadnicza różnica pomiędzy nimi tkwi w regulacjach dotyczących sposobu opodatkowania środków zgromadzonych na takich kontach.

KTO MOŻE PRZYSTĄPIĆ DO IKZE?

Założenie IKZE jest dobrowolne. Prawo do wpłat na IKZE mają nie tylko pełnoletni. Już w momencie, gdy dana osoba ukończy 16 lat, może skorzystać z propozycji podmiotów oferujących IKZE. Małoletni może dokonywać wpłat jedynie w takim roku kalendarzowym, w którym uzyskuje dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę. Przelewy nie mogą przekraczać wysokości dochodów z etatu.

Na jednym IKZE oszczędności gromadzić może tylko jeden oszczędzający, ponieważ ustawa nie przewiduje możliwości zakładania np. kont wspólnych dla małżeństw.

JAK DZIAŁA IKZE? JAK OSZCZĘDZAĆ NA EMERYTURĘ W RAMACH TAKIEGO KONTA?

W celu pomnażania oszczędności wszystkie wpłaty na IKZE powinny być inwestowane, jednakże nie można tego robić dowolnie.

Oferta IKZE jest rozbudowana i poszczególne podmioty zarządzające takimi wpłatami oferują inwestowanie ich w:

• jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,
• akcje spółek giełdowych,
• fundusze ETF
• obligacje korporacyjne
• obligacje skarbowe

ULGA PODATKOWA ZWIĄZANA Z KONTEM IKZE

Zachętą do oszczędzania na emeryturę w ramach IKZE jest przyznana przez państwo ulga podatkowa. Wygenerowane na takich kontach zyski z tytułu inwestowania wpłat nie podlegają podatkowi od zysków kapitałowych.

Dodatkowo wpłaty dokonywane na IKZE możesz odliczyć w deklaracji podatkowej PIT od dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dzięki temu zyskasz na optymalizacji podatkowej i zapłacisz niższy podatek dochodowy. Wpłaty według określonego limitu są odliczane od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

KIEDY TRZEBA PŁACIĆ PODATEK OD IKZE?

Środki zgromadzone na IKZE mogą podlegać opodatkowaniu i dzieje się to w momencie wypłaty z konta. Podatek jest zryczałtowany i wynosi 10 proc. Obejmuje nie tylko wygenerowane na IKZE zyski, ale też sumę wpłat. Podatek zryczałtowany zapłacić muszą również osoby dziedziczące środki z IKZE, ale nie są one obarczone podatkiem od spadków i darowizn z tego tytułu.

OBOWIĄZUJĄCY LIMIT WPŁAT NA IKZE W 2024 

Nie można odprowadzać na IKZE dowolnych kwot, co mogłoby być uzasadnione z uwagi na możliwość korzystania z ulg podatkowych. Ustawodawca wprowadził odgórny limit maksymalnej wpłaty. Wynosi on tyle, co 1,2-krotność przeciętnego, prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej.

Wyższe limity wpłat na IKZE obowiązują dla samozatrudnionych. Wynoszą one tyle, co 1,8-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Zgodnie z obwieszczeniem  Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia  4 grudnia  2023 r.  w sprawie wysokości kwoty wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego w roku 2024, wysokość kwoty wpłat na IKZE w roku 2024 wynosi  9 388,80 zł. Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.) wysokość kwoty wpłat na IKZE w roku 2024 wynosi 14 083,20  zł.

W 2023 roku w przypadku osób fizycznych limit wynosił 8322 zł, a osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą - 12 483 zł.

Z kolei w 2024 roku limit wpłat na IKZE wyniesie 9 388,80 zł dla osób fizycznych, a w przypadku samozatrudnionych 14 083,20 zł.

KIEDY MOŻLIWA JEST WYPŁATA ŚRODKÓW Z IKZE?

Wypłata z IKZE środków przez oszczędzającego możliwa jest:

• W momencie ukończenia 65. roku życia – wtedy kwota będzie objęta zryczałtowanym podatkiem dochodowym wynoszącym 10 proc. By skorzystać z tego przywileju, trzeba nie tylko poczekać do osiągnięcia odpowiedniego wieku, ale również musi być spełniony wymóg wpłacania środków na IKZE przez co najmniej pięć lat.
• W każdym momencie – chodzi tu o zwrot środków finansowych, który może być dokonany zawsze, bez względu na wiek oszczędzającego czy liczbę lat gromadzenia funduszy na koncie IKZE. Trzeba się jednak liczyć z tym, że w takiej sytuacji konieczne będzie rozliczenie się z urzędem skarbowym według odpowiedniej dla siebie stawki podatkowej.

Największe korzyści z oszczędzania w ramach IKZE odnoszą osoby, które wypłacają z konta środki po osiągnięciu wieku emerytalnego właściwego dla panów.

KIEDY IKZE NIEKONIECZNIE SIĘ OPŁACA?

Oszczędzanie na emeryturę w dowolnej formie pozwala na zwiększenie kwoty, jaką będziemy dysponować w czasie jesieni życia, czyli jest zabezpieczeniem na przyszłość. Jednak IKZE nie w każdym przypadku będzie korzystne. Lepiej z niego zrezygnuj, nawet pomimo możliwości uzyskania ulgi podatkowej, jeśli jesteś osobą w wieku poniżej 26. roku życia i korzystasz z ulgi dla młodych, czyli z zerowego PIT-u, ponieważ takie osoby nie mogą odliczyć od podatku dochodowego kwot wpłacanych na IKZE. Takie konto nie jest opłacalne dla przedsiębiorców nieosiągających dochodów i podatników, którzy nie płacą podatku z uwagi na niskie zarobki.