Telemedycyna – czym jest, jak z niej korzystać?
Telemedycyna to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na usługi medyczne. Oczywiście w niektórych sytuacjach bezpośredni kontakt z lekarzem jest niezastąpiony, ale w wielu przypadkach porada telefoniczna okazuje się wystarczająca. Pozwala to na zmniejszenie kolejek w przychodniach stacjonarnych, skrócenie czasu oczekiwania na poradę specjalisty oraz otrzymywanie szybkiej pomocy w nagłych sytuacjach, niewymagających wizyty w placówce. Co to jest telemedycyna? W jakich działach medycyny znajduje zastosowanie?

Co to jest telemedycyna?
Termin telemedycyna oznacza świadczenie usług medycznych na odległość (stąd również określenie – medycyna na odległość) z wykorzystaniem informatyki (komputera, internetu) i telekomunikacji (telefonu) oraz nowoczesnych technologii. Najprościej mówiąc – lekarz jest w stanie monitorować zdrowie swojego pacjenta bez konieczności odbycia wizyty w gabinecie.
Dzięki telemedycynie możliwe są:
- konsultacje specjalistyczne,
- analiza wyników badań (zdjęć RTG, echogramów, EKG, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej, USG czy wyników badań laboratoryjnych),
- diagnoza na podstawie dostarczonych wyników badań,
- otrzymanie skierowania na badania,
- otrzymanie e-recepty,
- otrzymanie zwolnienia lekarskiego,
- zdalne monitorowanie pacjenta, zwłaszcza chorego przewlekle, przebywającego w domu.
Telemedycyna na świecie oraz w Polsce to również:
- operacje „na odległość” – gdy podczas skomplikowanego zabiegu chirurgicznego konieczna jest asysta specjalisty z innego ośrodka medycznego,
- programy profilaktyki zdrowotnej na szeroką skalę,
- konsultacje trudnych przypadków ze specjalistami z całego świata,
- edukacja lekarzy i pielęgniarek poprzez uczestnictwo na odległość w różnego rodzaju szkoleniach i konferencjach,
- teleopieka,
- zarządzanie danymi pacjenta.
Dla kogo telemedycyna?
Telemedycyna w Polsce do tej pory była praktykowana głównie w przypadku pacjentów ze schorzeniami przewlekłymi, takimi jak: choroby układu krążenia, cukrzyca, astma, choroby psychiczne, a także w przypadku osób po udarze. Pozwala to lekarzowi na bieżące monitorowanie stanu zdrowia pacjenta. Osoby korzystające z opieki telemedycznej mają większe poczucie bezpieczeństwa i zyskują komfort psychiczny, ponieważ mogą przebywać w domu, a nie na oddziale szpitalnym.
W ostatnim czasie telemedycyna w Polsce i na świecie znacznie poszerzyła swój zakres. Obecnie większość publicznych i prywatnych placówek medycznych oferuje profesjonalne teleporady swoim pacjentom. Telemedycyna sprawdza się szczególnie w przypadku osób, które nie są mobilne. Zalecana jest również w przypadku pacjentów o osłabionej odporności, dla których wizyta w placówce wiąże się z dużym ryzykiem zakażenia i zagrożeniem życia.
Aby mieć gwarancję najwyżej jakości usług telemedycznych, warto skorzystać z prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego, w ramach którego będą zapewnione porady telemedyczne oraz konsultacje online z lekarzami pierwszego kontaktu i specjalistami.
Plusy i minusy telemedycyny
Rozwój telemedycyny niesie ze sobą wiele korzyści dla pacjentów:
- minimalizacja dystansu – łatwiejszy dostęp do specjalistycznej opieki medycznej dla mieszkańców małych miast i wsi,
- oszczędność czasu – brak konieczności dojazdu i długiego oczekiwania w kolejkach do gabinetów lekarskich,
- mniejsze ryzyko zachorowania na choroby zakaźne, którymi można zarazić się podczas wizyty w przychodni (szczególnie istotne w przypadku osób o obniżonej odporności i w podeszłym wieku),
- możliwość leczenia na skalę masową – jeden ośrodek może mieć pod opieką bardzo wielu pacjentów,
- możliwość częstszego kontaktu z lekarzem specjalistą,
- regularne monitorowanie postępów leczenia,
- mniejsze koszty leczenia i opieki zdrowotnej w kraju,
- szybka interwencja – niektóre zastosowania telemedycyny pozwalają na szybkie rozpoznanie objawów i powiadomienie o krytycznej sytuacji, np. pacjenci kardiologiczni ze wszczepionymi urządzeniami monitorującymi.
Lekarzom telemedycyna umożliwia analizę wielu danych, przesyłanie między sobą wyników badań, kontrolowanie reakcji pacjentów na leki oraz dostęp do zintegrowanych informacji o procesie leczenia.
Oczywiście telemedycyna nie jest pozbawiona wad:
- w wielu przypadkach kontakt bezpośredni z lekarzem jest niezastąpiony, np. gdy konieczne jest wykonanie badania ginekologicznego, pobranie materiału do badań cytologicznych itp.,
- niektóre zastosowania telemedycyny mogą nastręczać trudności, np. telerehabilitacja, kiedy pacjent błędnie wykonuje ćwiczenia, a fizjoterapeuta nie ma możliwości wykonania manualnej korekty,
- wielu pacjentów starszego pokolenia ma na temat telemedycyny opinię negatywną – uważają, że to swego rodzaju „nowinka” technologiczna i podchodzą do tego typu rozwiązań z nieufnością.
Telemedycyna – działy
Telemedycyna umożliwia kontakt zarówno z lekarzami pierwszego kontaktu, jak i specjalistami.
Najpopularniejsze działy telemedycyny to:
- telekonsultacje,
- telediagnostyka,
- telerehabilitacja,
- telekardiologia – obejmuje m.in. wykonanie EKG pacjentowi już w karetce, monitoring urządzeń wszczepialnych czy rehabilitację kardiologiczną,
- telechirurgia – głównie w zakresie asystowania podczas trudnych operacji, w zaawansowanych przypadkach wykorzystuje się elementy telerobotyki,
- teleaudiologia – umożliwia pooperacyjną opiekę nad pacjentami ze wszczepionymi implantami słuchowymi, np. w uchu lub pniu mózgu.
Jak korzystać z usług medycznych na odległość?
Warunkiem skorzystania z telemedycyny jest posiadanie telefonu albo komputera i łącza internetowego. Konsultacja może odbywać się w trakcie rozmowy telefonicznej lub wideokonferencji, a w niektórych przypadkach także za pośrednictwem e-maila.
Telemedycyna w ratownictwie medycznym
Telemedycyna w ratownictwie medycznym polega przede wszystkim na przesyłaniu danych z karetki pogotowia do ośrodków szpitalnych. Ratownicy wykonują pacjentowi badanie EKG, a jego wyniki są automatycznie przekazywane do MSO (Medyczna Stacja Odbiorcza) w pracowni hemodynamiki. Wyniki są od razu analizowane przez dyżurnego lekarza kardiologa, który decyduje o dalszym postępowaniu. Celem tego rozwiązania jest zaoszczędzenie czasu między przyjazdem na miejsce zdarzenia a transportem poszkodowanego do miejsca rozpoczęcia właściwego leczenia.
Telemedycyna w ratownictwie medycznym to również możliwość poinformowania odpowiednich służb o zagrożeniu życia poprzez opaskę z przyciskiem SOS. Takie działanie w istotny sposób zwiększa bezpieczeństwo pacjentów niesamodzielnych lub pozbawionych całodobowej opieki.
Telemedycyna w znaczącym stopniu wpływa na przeżywalność w takich schorzeniach, jak zawał serca czy udar mózgu.