Telemedycyna – czym jest, jak z niej korzystać?

Co to jest telemedycyna?

Termin telemedycyna oznacza świadczenie usług medycznych na odległość (stąd również określenie – medycyna na odległość) z wykorzystaniem informatyki (komputera, internetu) i telekomunikacji (telefonu) oraz nowoczesnych technologii. Najprościej mówiąc – lekarz jest w stanie monitorować zdrowie swojego pacjenta bez konieczności odbycia wizyty w gabinecie. 

Dzięki telemedycynie możliwe są:

• konsultacje specjalistyczne,
• analiza wyników badań (zdjęć RTG, echogramów, EKG, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej, USG czy wyników badań laboratoryjnych),
• diagnoza na podstawie dostarczonych wyników badań,
• otrzymanie skierowania na badania,
• otrzymanie e-recepty,
• otrzymanie zwolnienia lekarskiego,
• zdalne monitorowanie pacjenta, zwłaszcza chorego przewlekle, przebywającego w domu.

Telemedycyna na świecie oraz w Polsce to również:

• operacje „na odległość” – gdy podczas skomplikowanego zabiegu chirurgicznego konieczna jest asysta specjalisty z innego ośrodka medycznego,
• programy profilaktyki zdrowotnej na szeroką skalę,
• konsultacje trudnych przypadków ze specjalistami z całego świata,
• edukacja lekarzy i pielęgniarek poprzez uczestnictwo na odległość w różnego rodzaju szkoleniach i konferencjach,
• teleopieka,
• zarządzanie danymi pacjenta.

Dla kogo telemedycyna?

Telemedycyna w Polsce do tej pory była praktykowana głównie w przypadku pacjentów ze schorzeniami przewlekłymi, takimi jak: choroby układu krążenia, cukrzyca, astma, choroby psychiczne, a także w przypadku osób po udarze. Pozwala to lekarzowi na bieżące monitorowanie stanu zdrowia pacjenta. Osoby korzystające z opieki telemedycznej mają większe poczucie bezpieczeństwa i zyskują komfort psychiczny, ponieważ mogą przebywać w domu, a nie na oddziale szpitalnym.

W ostatnim czasie telemedycyna w Polsce i na świecie znacznie poszerzyła swój zakres. Obecnie większość publicznych i prywatnych placówek medycznych oferuje profesjonalne teleporady swoim pacjentom. Telemedycyna sprawdza się szczególnie w przypadku osób, które nie są mobilne. Zalecana jest również w przypadku pacjentów o osłabionej odporności, dla których wizyta w placówce wiąże się z dużym ryzykiem zakażenia i zagrożeniem życia.

Aby mieć gwarancję najwyżej jakości usług telemedycznych, warto skorzystać z prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego, w ramach którego będą zapewnione porady telemedyczne oraz konsultacje online z lekarzami pierwszego kontaktu i specjalistami.

Plusy i minusy telemedycyny

Rozwój telemedycyny niesie ze sobą wiele korzyści dla pacjentów:

• minimalizacja dystansu – łatwiejszy dostęp do specjalistycznej opieki medycznej dla mieszkańców małych miast i wsi,
• oszczędność czasu – brak konieczności dojazdu i długiego oczekiwania w kolejkach do gabinetów lekarskich,
• mniejsze ryzyko zachorowania na choroby zakaźne, którymi można zarazić się podczas wizyty w przychodni (szczególnie istotne w przypadku osób o obniżonej odporności i w podeszłym wieku),
• możliwość leczenia na skalę masową – jeden ośrodek może mieć pod opieką bardzo wielu pacjentów,
• możliwość częstszego kontaktu z lekarzem specjalistą,
• regularne monitorowanie postępów leczenia,
• mniejsze koszty leczenia i opieki zdrowotnej w kraju,
• szybka interwencja – niektóre zastosowania telemedycyny pozwalają na szybkie rozpoznanie objawów i powiadomienie o krytycznej sytuacji, np. pacjenci kardiologiczni ze wszczepionymi urządzeniami monitorującymi. 

Lekarzom telemedycyna umożliwia analizę wielu danych, przesyłanie między sobą wyników badań, kontrolowanie reakcji pacjentów na leki oraz dostęp do zintegrowanych informacji o procesie leczenia. 

Oczywiście telemedycyna nie jest pozbawiona wad:

• w wielu przypadkach kontakt bezpośredni z lekarzem jest niezastąpiony, np. gdy konieczne jest wykonanie badania ginekologicznego, pobranie materiału do badań cytologicznych itp.,
• niektóre zastosowania telemedycyny mogą nastręczać trudności, np. telerehabilitacja, kiedy pacjent błędnie wykonuje ćwiczenia, a fizjoterapeuta nie ma możliwości wykonania manualnej korekty,
• wielu pacjentów starszego pokolenia ma na temat telemedycyny opinię negatywną – uważają, że to swego rodzaju „nowinka” technologiczna i podchodzą do tego typu rozwiązań z nieufnością.

Telemedycyna – działy

Telemedycyna umożliwia kontakt zarówno z lekarzami pierwszego kontaktu, jak i specjalistami.

Najpopularniejsze działy telemedycyny to:

• telekonsultacje,
• telediagnostyka, 
• telerehabilitacja,
• telekardiologia – obejmuje m.in. wykonanie EKG pacjentowi już w karetce, monitoring urządzeń wszczepialnych czy rehabilitację kardiologiczną,
• telechirurgia – głównie w zakresie asystowania podczas trudnych operacji, w zaawansowanych przypadkach wykorzystuje się elementy telerobotyki,
• teleaudiologia – umożliwia pooperacyjną opiekę nad pacjentami ze wszczepionymi implantami słuchowymi, np. w uchu lub pniu mózgu.

Jak korzystać z usług medycznych na odległość?

Warunkiem skorzystania z telemedycyny jest posiadanie telefonu albo komputera i łącza internetowego. Konsultacja może odbywać się w trakcie rozmowy telefonicznej lub wideokonferencji, a w niektórych przypadkach także za pośrednictwem e-maila.

Telemedycyna w ratownictwie medycznym

Telemedycyna w ratownictwie medycznym polega przede wszystkim na przesyłaniu danych z karetki pogotowia do ośrodków szpitalnych. Ratownicy wykonują pacjentowi badanie EKG, a jego wyniki są automatycznie przekazywane do MSO (Medyczna Stacja Odbiorcza) w pracowni hemodynamiki. Wyniki są od razu analizowane przez dyżurnego lekarza kardiologa, który decyduje o dalszym postępowaniu. Celem tego rozwiązania jest zaoszczędzenie czasu między przyjazdem na miejsce zdarzenia a transportem poszkodowanego do miejsca rozpoczęcia właściwego leczenia.

Telemedycyna w ratownictwie medycznym to również możliwość poinformowania odpowiednich służb o zagrożeniu życia poprzez opaskę z przyciskiem SOS. Takie działanie w istotny sposób zwiększa bezpieczeństwo pacjentów niesamodzielnych lub pozbawionych całodobowej opieki.

Telemedycyna w znaczącym stopniu wpływa na przeżywalność w takich schorzeniach, jak zawał serca czy udar mózgu.