Potrącenie pieszego na pasach – co grozi kierowcy?

Potrącenie pieszego – najczęstsze wypadki komunikacyjne

Potrącenie pieszego to jeden z najczęstszych wypadków drogowych zdarzających się na polskich drogach. Jak podają statystyki Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, tylko w 2019 roku na przejściach dla pieszych zginęło 190 osób, a jeszcze więcej zostało rannych. Liczba wypadków z udziałem pieszych na przejściach w całej Polsce w 2019 roku wyniosła 2864, a to i tak o 210 mniej niż w 2018 rok. W większości przypadków sprawcami wypadków byli kierowcy, nie brakowało jednak i zdarzeń, za które odpowiedzialność ponosili sami piesi. Liczby są jeszcze większe, jeśli pod uwagę weźmie się wszystkie wypadki z udziałem pieszych (nie tylko te na pasach). Wtedy mówimy o 5932 wypadkach, w których zginęło 656 osób, a 5391 zostało rannych.

Jak widać, potrącenia pieszych zdarzają się bardzo często. Dla pieszego taki wypadek może być tragiczny w skutkach. Wynika to z faktu, że samochód, nawet przy niewielkiej prędkości, może spowodować śmiertelne obrażenia ciała. Bierze to pod uwagę zarówno ubezpieczyciel, jak i policja oraz sąd, które zajmują się badaniem sprawy. W praktyce oznacza to, że kierowca, który potrącił pieszego na pasach lub poza nimi, musi liczyć się z poważnymi konsekwencjami prawnymi. Pieszy natomiast może liczyć na wypłatę odszkodowania z OC sprawcy. W jego przypadku stosowana jest zasada ryzyka. Mówi ona, że odszkodowanie za potrącenie na pasach zostanie wypłacone bez względu na to, czy kierowcy można przypisać winę, czy też nie. Ubezpieczyciel nie wypłaci poszkodowanemu odszkodowania, tylko jeśli pieszy w całości zawinił wypadkowi drogowemu.

Jaka kara za potrącenie pieszego na pasach?

Potrącenie pieszego, niezależnie od tego, czy doszło do niego na pasach, czy poza nimi, stanowi przestępstwo. Mówi o tym art. 177 Kodeksu karnego. Zarzuty, jakie mogą być postawione kierowcy przy potrąceniu pieszego, są zróżnicowane. Stąd też trudno jednoznacznie wskazać, jaka kara czeka kierowcę. Rozmiar wymierzonej kary zależy przede wszystkim od okoliczności zdarzenia, a także obrażeń odniesionych przez pieszego na skutek potrącenia. W sytuacji, kiedy pieszy w wyniku wypadku doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu lub też kierowca spowodował jego śmierć, to Kodeks karny przewiduje karę pozbawienia wolność od 6 miesięcy do 8 lat oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych do 15 lat. W przypadku, gdy potrącony pieszy doznał jedynie lekkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu, to sprawcy grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności.

Co grozi za potrącenie pieszego na pasach – orzecznictwo w praktyce

Jak pokazuje praktyka, w Polsce, o ile nie doszło do rażącego naruszenia przepisów drogowych, sądy orzekają kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonywania. W niektórych sytuacjach mogą też odstąpić od orzekania wobec kierowcy zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Trzeba jednak pamiętać, że zawsze wymiar kary zależy od okoliczności oraz skutków zdarzenia. Najsurowsze kary czekają kierowców, którzy spowodowali wypadek podczas jazdy pod wpływem alkoholu.

Potrącenie pieszego – co wpływa na wysokość kary?

Na to, jaki będzie wymiar kary za potrącenie pieszego, wpływa wiele czynników. Pierwszym i najważniejszym jest trwałość uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego. Jeśli rozstrój zdrowia nie trwa dłużej niż 7 dni, to kierowca w ogóle nie będzie odpowiadał karnie. Możliwe jest jedynie pociągnięcie do odpowiedzialności za wykroczenie. Kolejne czynniki wpływające na wymiar kary to:

• zachowanie pieszego i stopień jego winy za wypadek;
• zachowanie sprawcy, czyli kwestia przestrzegania przepisów, stosowania zasady ostrożności i ograniczonego zaufania, dostosowanie jazdy do warunków na drodze (pogody, stanu jezdni, otoczenia, zachowania innych uczestników ruchu); liczy się też stan techniczny auta oraz stan trzeźwości w czasie wypadku, to, czy wezwało się pomoc, czy uciekło z miejsca wypadku, czy poszkodowany i jego rodzina wybaczyła sprawcy.

Jakie zarzuty mogą być postawione przy potrąceniu pieszego?

Za potrącenie na przejściu dla pieszych lub poza nim kierowcy może być postawiony szereg zarzutów. Jakie one są?

• Zarzut popełnienia wykroczenia z art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń: „Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny”. Zarzut ten jest stawiany, jeśli pieszy w wyniku zdarzenia nie doznał obrażeń ciała. W takiej sytuacji sprawcy grozi jedynie mandat do 500 złotych za spowodowanie kolizji oraz utrata 6 punktów. W przypadku, gdy sprawa będzie miała kontynuację w sądzie, to może zostać zasądzona grzywna do 5 tysięcy złotych.
• Zarzut popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 Kodeksu karnego: „Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.
• Zarzut popełnienia przestępstwa z art. 177 § 2 Kodeksu karnego: „Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.
• Zarzut popełnienia przestępstwa z art. 178. § 1 Kodeksu karnego – „Sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, a w wypadku przestępstwa określonego w art. 177 § 2 w wysokości nie niższej niż 2 lata, do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę”.

Kara za potrącenie pieszego pod wpływem alkoholu

Kara za potrącenie pieszego na pasach będzie najsurowsza, jeśli sprawca wypadku będzie znajdował się nad wpływem środków odurzających – alkoholu, narkotyków. Kodeks karny jako stan nietrzeźwości uznaje sytuacje, w której we krwi znajduje się więcej niż 0,5 promila alkoholu lub zawartość alkoholu w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg. Badanie stanu trzeźwości kierowcy po wypadku przeprowadza się przy użyciu alkomatu lub poprzez badanie krwi. Należy tu pamiętać, aby nie mylić stanu nietrzeźwości ze stanem po spożyciu alkoholu. Stan po spożyciu alkoholu oznacza, że stężenie alkoholu we krwi mieści się w przedziale 0,2 i 0,5 promila.

Dopóki nietrzeźwy kierowca nie spowoduje wypadku, może liczyć tylko na karę za poruszanie się pod wypływem alkoholu. Zazwyczaj kara nie jest dotkliwa, w niektórych przypadkach stosowane jest również warunkowe umorzenie postępowania karnego. Sytuacja zmienia się, jeśli dojdzie do potrącenia pieszego pod wpływem alkoholu. Kara zależy od uszczerbku na zdrowiu, jaki zostanie orzeczony u poszkodowanego.

• Jeśli nietrzeźwy sprawca spowoduje obrażenia niestanowiące ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do 4,5 lat.
• Jeśli konsekwencją wypadku będzie śmierć pieszego lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, to zgodnie z przepisami sąd może zastosować zaostrzenie ustawowego wymiaru kary. Minimalna kara w takim wypadku to 2 lata, maksymalna 12 lat pozbawienia wolności. Dodatkowo sąd musi zarządzić zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

Reperkusją za potrącenie pieszego pod wpływem alkoholu są także kary finansowe. Oprócz tego, że sprawca będzie musiał zwrócić w całości wszelkie wypłacone poszkodowanemu odszkodowania z tytułu ubezpieczenia OC, to sąd orzeka świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość takiego świadczenia wynosi od 10 000 do 60 000 złotych.

Śmiertelne potrącenie na pasach – konsekwencje prawne

W przypadku, gdy pieszy w wyniku wypadku poniesie śmierć, to zastosowanie mają przepisy art. 177 § 2 Kodeksu karnego. Za spowodowanie takiego wypadku przewiduje on karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Kara ta ma zastosowanie również w przypadku, kiedy pieszy w wyniku wypadku doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Ciężki uszczerbek na zdrowiu definiuje art. 156 kodeksu karnego. Mówi on, że jego przykładem jest np. pozbawienie poszkodowanego wzroku, słuchu, mowy. Za ciężki uszczerbek uznane jest również spowodowanie innego ciężkiego kalectwa, choroby, która realnie zagraża życiu, spowodowanie niezdolności do pracy w zawodzie trwałej lub całkowitej, zniekształcenia lub trwałego, istotnego zeszpecenia ciała.

Potrącenie pieszego na pasach – konsekwencje prawne

Jednym z mitów jest to, że pieszy jest zawsze chroniony na „zebrze’’. Trzeba jednak pamiętać, że pieszy również na pasach powinien zachować ostrożność. Obowiązujące przepisy jednoznacznie zabraniają wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadącym pojazdem. Zanim wejdzie się na pasy, trzeba sprawdzić, czy nie spowoduje się zagrożenia. Jeśli wejdzie się na pasy zaraz przed samochodem, można zostać oskarżonym o wtargnięcie na jezdnię. W takich przypadkach winę za wypadek ponosi pieszy.

Jeśli winę za potrącenie pieszego na pasach ponosi kierowca, to karę ustala się, biorąc pod uwagę okoliczności zdarzenia oraz uszczerbek na zdrowiu poszkodowanego.

Potrącenie pieszego poza pasami – konsekwencje prawne

Zgodnie z prawem, jeśli w pobliżu nie ma przejścia dla pieszych lub jest oddalone o 100 metrów, to pieszy musi ustąpić pierwszeństwa pojazdom. Przejść przez jezdnię może, dopiero gdy nie spowoduje to zagrożenia w ruchu drogowym. Kara dla kierowcy za potrącenie pieszego poza pasami jest taka sama jak na pasach. Prawo nie rozgranicza tutaj tych dwóch sytuacji.

Potrącenie pieszego z jego winy – kiedy winny jest pieszy?

Potrącenie na pasach, jak pokazują statystyki policyjne, jest zazwyczaj winą kierowcy. Tak dzieje się w 90% przypadków. Zdarza się jednak, że pieszy jest współwinny wypadkowi. Mitem jest przeświadczenie, że pieszy jest uprzywilejowanym uczestnikiem ruchu drogowego i w większości sytuacji ma pierwszeństwo. Pieszy na drodze, podobnie jak kierowca, ma również szereg obowiązków. Niewywiązanie się z nich może skutkować współwiną za wypadek. O tym, czy tak jest, orzekają biegli do spraw rekonstrukcji.

Zgodnie z prawem pieszy, który porusza się po drogach publicznych, chodnikiem, poboczem, przechodząc przez jezdnię na pasach lub poza ich obrębem, jest zobowiązany do przestrzegania przepisów ruchu drogowego. Zasady poruszania się pieszych po drogach publicznych reguluje ustawa o prawie drogowym rozdział 2. Należy pamiętać, że istnieje zależność na linii współwina a odszkodowanie z OC. W przypadku orzeczenia, że pieszy przyczynił się do wypadku, ubezpieczyciel może wypłacić niższe odszkodowania, a przy całkowitej winie pieszego zupełnie od niego odstąpić. Całkowita wina pieszego może zostać orzeczona, jeśli nie ustąpił pierwszeństwa pojazdowi mechanicznemu lub wtargnął pod jego koła.

Co więcej, takie sytuacje, jak wtargnięcie pieszego na jezdnię, dają kierowcy możliwość wystąpienia o odszkodowanie od pieszego.

Potrącony a odszkodowanie z OC – co mu się należy?

Katalog świadczeń, o jaki może starać się poszkodowany pieszy, jest szeroki. To, jakie świadczenia będą wypłacone, zależy od konkretnych okoliczności. W sytuacji, kiedy pieszy doznał ciężkich obrażeń ciała i wymagane jest długotrwałe leczenie, to może wystąpić o zwrot kosztów leczenia, rehabilitacji, dojazdów do placówek medycznych, opieki. Poszkodowanemu przysługuje też prawo do zadośćuczynienia za doznany ból i cierpienie, a także zwrot utraconych zarobków. W przypadkach trwałego uszczerbku na zdrowiu, a co za tym idzie, utraty zdolności do pracy, poszkodowany może starać się o przyznanie renty.