Ulga podatkowa w IKZE – zachęta do zakładania indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego

Odkładanie oszczędności w ramach indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego nie jest dla nikogo przymusem. Taki rachunek może otworzyć każda osoba fizyczna w Polsce, w wieku co najmniej 16 lat, z tym że osoby nieletnie, czyli od 16. do 18. roku życia mogą odkładać pieniądze na IKZE tylko wtedy, gdy w danym roku kalendarzowym pracują na podstawie umowy o pracę. Podobnie jest w przypadku indywidualnych kont emerytalnych.

IKZE prowadzone są przez różne instytucje, w tym zakłady ubezpieczeniowe jak UNIQA. Można odkładać na nie pieniądze w dowolnych kwotach, które jednak nie przekraczają zatwierdzonego ustawowo limitu wpłat.

Korzyścią wynikającą z IKZE są nie tylko zyski wypracowane przez instytucje zarządzające pieniędzmi właścicieli takich kont, ale również i ulga podatkowa, jaka jest z nimi związana.

Na czym polega ulga podatkowa z tytułu indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego?

Wpłaty na IKZE do wysokości określonych w przepisach ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego można odliczyć w ramach rocznej deklaracji podatkowej. W zależności od metody opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ulga ta będzie odliczana od:

• dochodu, w przypadku opodatkowania według dwustopniowej, progresywnej skali podatkowej – 12 i 32 proc.,
• dochodu, w przypadku opodatkowania według podatku liniowego 19 proc.,
• przychodu, w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych według odpowiedniej stawki.

Ulga w IKZE, czyli ulga podatkowa w kształcie wskazanym powyżej przysługuje, jeśli w trakcie roku podatkowego dokonałeś wpłat na IKZE. Musisz wiedzieć, że przelewy na IKZE podlegają pewnym limitom, podobnie jak sama ulga z nimi związana.

Limity ulgi w IKZE

Wysokość maksymalnych wpłat przekazywanych na IKZE precyzuje art. 13 a ust. 1-4 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Zgodnie z przepisami, wpłaty na IKZE nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej 1,2-krotności lub 1,8-krotności (jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność, w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) przeciętnego, prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach, jeśli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone.

Limit wpłat na IKZE w 2021 roku wynosił:

• 6 310,80 zł lub
• 9 466,20 zł - dla osób, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Natomiast limit ustalony na 2022 rok był znacznie wyższy:

• 7 106,40 zł lub
• 10 659,60 zł – w przypadku osób samozatrudnionych.

Jak odliczyć ulgę na IKZE w PIT?

Ulga na IKZE dotyczy druków:

• PIT-37 – dla osób rozliczających się z fiskusem według skali podatkowej, w przypadku której zaliczki na podatek dochodowy opłaca płatnik,
• PIT-36 – dla osób rozliczających się z fiskusem według skali podatkowej, w przypadku której zaliczki na podatek dochodowy opłaca podatnik,
• PIT-36L – dla osób rozliczających się z fiskusem według podatku liniowego,
• PIT-28 – dla osób rozliczających się z fiskusem według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W trzech pierwszych przypadkach wpłaty na IKZE dokonane w trakcie roku podatkowego do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego podlegają odliczeniu od dochodu, a tylko ryczałtowcy odliczą ulgę od przychodu. Jeśli wysokość dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym będzie niższa od kwoty wpłaty na IKZE, podatnik będzie mógł dokonać odliczenia wyłącznie do wysokości dochodu. Natomiast pozostała suma nie będzie mogła być odliczona w latach następnych. Ulga zasadniczo rozliczana jest w ramach załącznika PIT/O do głównej deklaracji podatkowej.

W celu dokonania rozliczenia ulgi podatkowej związanej z wpłatami na IKZE należy przedstawić dowody przelewów na takie konto emerytalne. Muszą być to dokumenty stwierdzające poniesienie wydatku, wskazujące w szczególności dane identyfikujące podmiot dokonujący wpłaty, odbiorcę wpłaty, tytuł wpłaty i jej kwotę. Poświadczenie będące podstawą dokonania odpisu ulgi podatkowej na IKZE powinno zawierać datę przekazania środków, ponieważ tylko to pozwoli na ustalenie prawa do ulgi w danym roku kalendarzowym. Przykładem takiego dokumentu jest na przykład przelew bankowy.

Zdarza się, że pracodawca pośredniczy w przekazywaniu wpłat na IKZE. Wtedy pracownik, który w istocie oszczędza na IKZE musi uzyskać dokumenty, z których wynika, że pracodawca był uprawniony do ich potrącania oraz jaka była wysokość tych wpłat.

Podatek Belki od dochodów z IKZE

Inwestowanie pieniędzy związane jest z koniecznością odprowadzania na konto fiskusa niemal od każdego instrumentu i od dochodów kapitałowych podatku. Nazywany jest on podatkiem Belki, od nazwiska ministra finansów Marka Belki, za którego czasów danina ta została wprowadzona. Czy trzeba odprowadzać taki podatek od IKZE? Podatek Belki nie obowiązuje w przypadku takiej formy oszczędzania na przyszłą emeryturę.

Oszczędzający na IKZE i IKE nie muszą przekazywać do fiskusa podatku od zysków kapitałowych w wysokości 19 proc. od kwoty dochodu z IKZE lub IKE, po spełnieniu określonych warunków. Jeśli chodzi o IKZE to podatek ten nie zostanie naliczony, jeżeli:

• Wypłata środków zgromadzonych na IKZE zostanie dokonana dopiero po ukończeniu przez oszczędzającego wieku 65 lat.
• Środki na IKZE przekazywane były przez co najmniej 5 lat.

Kwoty wypłaty z IKZE po zakończeniu oszczędzania, w tym wypłaty na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, są zwolnione z podatku Belki, ale nie oznacza to, że są kompletnie nieopodatkowane, jak w przypadku IKE. Wypłaty z IKZE podlegają opodatkowaniu 10 proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Jeśli kapitał z IKZE zostanie wypłacony przed osiągnięciem założonego wieku 65 lat, wówczas zapłacisz podatek dochodowy według odpowiedniej dla siebie stawki.

Zwolnienia podatkowe związane z IKZE

Wypłaty transferowe środków zgromadzonych przez Ciebie na IKZE między różnymi instytucjami, jakie prowadzą takie konta emerytalne, podobnie jak wypłaty transferowe dokonane przez osoby uprawnione na wypadek śmierci oszczędzającego oraz wypłaty, do których dojdzie w postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym, są zwolnione z opodatkowania.