Badania profilaktyczne – jakie badania należy regularnie wykonywać?

Jaką rolę odgrywają badania profilaktyczne?

Wiele chorób można rozpoznać na bardzo wczesnym etapie poprzez podstawowe badania laboratoryjne – nawet jeszcze zanim rozwiną się na tyle, by dawać przykre, łatwo identyfikowalne objawy. Badania te umożliwiają wykrycie nawet drobnych zaburzeń równowagi biochemicznej w organizmie, spowodowanych niedoborami ważnych pierwiastków lub witamin, infekcjami, zakażeniami, rozwijającym się stanem chorobowym itp.

W zależności od wieku, płci, stylu życia oraz zachorowań w rodzinie, jesteśmy mniej lub bardziej podatni na rozmaite ryzyka zdrowotne. Zobacz, jakie badania warto przeprowadzać regularnie oraz jak Twój pakiet badań podstawowych powinien ewoluować z wiekiem i zmieniającym się stanem zdrowia.

Podstawowymi badaniami, które warto wykonywać regularnie przez całe życie są morfologia krwi z OB, ogólne badanie moczu, badanie poziomu cukru we krwi, elektrolitów (sód, potas), podstawowych pierwiastków (magnezu, wapnia, fosforu, żelaza), lipidogramu (czyli zawartości tłuszczów we krwi), a także badanie ciśnienia i kontrola wagi.

Między 20. a 30. rokiem życia, przy dobrym samopoczuciu, warto je powtarzać kontrolnie co 2-3 lata. Później lepiej robić raz w roku. Na czym polegają i o czym informują nas te badania?

Morfologia krwi

Morfologia krwi to badanie stanu i zawartości poszczególnych jej elementów, m.in. erytrocytów, poziomu hemoglobiny, leukocytów, limfocytów, monocytów oraz płytek krwi. Zawyżone lub zaniżone poziomy mogą sugerować wiele stanów przedchorobowych i chorobowych – odwodnienia, wszelkich chorób zakaźnych, infekcji i stanów zapalnych, niedoborów podstawowych pierwiastków (np. żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego), anemii, czerwienicy, białaczki, mononukleozy, nowotworów, zakażenia wirusem HIV i wielu innych. Dzięki temu badaniu można wykryć choroby na bardzo wczesnym etapie, a dzięki temu mieć większe szanse na ich lżejszy przebieg i wyleczenie.

OB

OB to badanie tempa opadania czerwonych krwinek. Podwyższone może świadczyć o stanach zapalnych (infekcyjnych i nieinfekcyjnych), chorobach krwi, chorobach autoimmunologicznych, nowotworach, niedoczynności lub nadczynności tarczycy, podwyższonym poziomie cholesterolu, a nawet zawale serca czy urazach. Obniżone OB o niewydolności krążenia, chorobach alergicznych czy żółtaczce. Wynik tego badania to dla lekarza bardzo ważne źródło informacji.

Badanie moczu

Ogólne badanie moczu może dostarczyć bardzo wielu cennych informacji na temat naszego zdrowia – nie tylko układu moczowego, ale i innych organów. W zależności od barwy, przejrzystości, ciężaru oraz pH można wnioskować o poziomie nawodnienia organizmu, ewentualnych stanach zapalnych i infekcjach, niewydolności nerek, nowotworach pęcherza, błędach dietetycznych, dnie moczanowej itp. Proste i tanie, a informacyjnie bezcenne.

Badanie poziomu cukru

Badanie poziomu cukru jest także bardzo istotne, bo ze względu na wysokie spożycie węglowodanów we współczesnej diecie, bardzo często dopadają nas zaburzenia metaboliczne. I nie chodzi tylko o cukrzycę – stale podwyższony poziom cukru we krwi może prowadzić do bardzo poważnych chorób układu krążenia – miażdżycy, chorób wieńcowych, a także nowotworów.

Pomiar elektrolitów, podstawowych pierwiastków i witamin

Pomiar elektrolitów, podstawowych pierwiastków i witamin jest bardzo przydatny, bo bardzo często takie objawy jak ogólne zmęczenie, problemy z koncentracją, nastrojem, brakiem energii związane są z niedoborami. Masowo produkowana i wysoko przetworzona żywność jest dość uboga w składniki odżywcze, a długotrwałe niedobory powodują rozwój poważnych chorób. Dlatego warto im przeciwdziałać, świadomie się odżywiając.

Ochrona przed chorobami cywilizacyjnymi

Środowisko, w którym żyje każdy z nas ma ogromne znaczenie i wpływ na nasze zdrowie. Zanieczyszczenie powietrza spalinami i gazami cieplarnianymi, elektrosmog, chemia wszechobecna w naszym życiu, spożywanie alkoholu, używanie nikotyny i innych podobnych substancji, siedzący tryb życia, praca przy komputerze znacząco zwiększają ryzyko chorób cywilizacyjnych, m.in. nowotworów, chorób układu krążenia, chorób płuc, zaburzeń hormonalnych itd.

Po 30-stce, w zależności od historii rodzinnej i indywidualnych predyspozycji, do badań podstawowych warto zatem dodać regularne prześwietlenia płuc, badania hormonalne, dermatoskopię czyli badanie znamion, regularne badanie wzroku i dna oka (ze względu na godziny spędzane przy komputerze, aby chronić się przed jaskrą, czy nowotworami). Nie wolno zapominać też o higienie jamy ustnej i kontroli stomatologicznej – zły stan zębów może prowadzić do zakażeń krwi, a nawet chorób serca.

Oprócz tego, profilaktyka powinna dotyczyć chorób specyficznych dla kobiet i specyficznych dla mężczyzn. Już od 20-go roku życia zarówno kobiety, jak i mężczyźni powinni zadbać o regularne kontrolowanie stanu organów rozrodczych regularnie poddając się: kobiety cytologii, USG dopochwowe i piersi, a także w późniejszym wieku lub w przypadku rodzinnego obciążenia mammografii; mężczyźni: badaniom urologicznym.

Interpretacji wyników każdorazowo powinien dokonać doświadczony lekarz, biorąc pod uwagę wiek, ogólny stan zdrowia i styl życia pacjenta. Samodzielna interpretacja wyników badań może doprowadzić do nieprawidłowego odczytu. Dostęp do badań profilaktycznych jest znacznie prostszy jeśli masz prywatne ubezpieczenie zdrowotne.

Badania przede wszystkim

Regularne wykonywanie badań profilaktycznych pomaga nie tylko sprawdzić stan zdrowia, ale przede wszystkim na wczesnym etapie wykryć niepokojące objawy, które mogą w efekcie doprowadzić do infekcji czy poważniejszych schorzeń. Badania profilaktyczne można wykonywać zarówno w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, jak i prywatnej opieki medycznej – w tym drugim przypadku okres oczekiwania na poszczególne wizyty na pewno będzie o wiele krótszy.

Każdy z nas powinien zapoznać się z kalendarzem badań profilaktycznych i regularnie kontrolować stan swojego zdrowia. Niektóre z nich wystarczy wykonywać co 3-4 lata, inne natomiast co roku. Warto jednak zadbać o swoje zdrowie i poświęcić czas na badania. Większość z nich wykonywana jest sprawnie, bezboleśnie i bardzo szybko, jak chociażby USG czy morfologia krwi.

Zobacz dokładny kalendarz badań profilaktycznych: