Odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia mieszkania lub domu
Opłacanie składek ubezpieczeniowych w teorii powinno nam zapewnić wypłatę odszkodowania w razie szkody. W praktyce jednak ani decyzja, ani jego wysokość nie zawsze bywają oczywiste i dodatkowo podlegają wielu obostrzeniom. Na jakich podstawach przyznawane jest odszkodowanie i kiedy możemy go nie otrzymać?
Jeśli dojdzie do wystąpienia szkody, w pierwszej kolejności trzeba określić, czy w ogóle dane zdarzenie mieści się w zakresie wykupionego przez nas ubezpieczenia. To uściślenie jest ważne zwłaszcza w sytuacjach bardziej skomplikowanych, gdy nakłada się na siebie kilka zdarzeń odszkodowawczych, np. trąba powietrzna, zalanie i pożar, a np. nie jesteśmy ubezpieczeni na okoliczność ich wszystkich.
W tym wypadku podstawą do wypłaty odszkodowania jest ubezpieczenie od zdarzenia pierwotnego. Przykładowo, trąba powietrzna zerwała dach, co doprowadziło do zalania domu przez deszcz, który z kolei spowodował zwarcie w instalacji i pożar. Jeżeli zdarzy się tak, że z jakiegoś powodu nie ubezpieczymy się od następstw przejścia trąby, a więc zdarzenia pierwotnego, możemy nie otrzymać odszkodowania za inne zniszczenia nawet, jeśli byliśmy od nich ubezpieczeni.
Następnie trzeba ustalić wysokość strat. W przypadku kradzieży podstawą będzie lista utraconych przedmiotów wraz z potwierdzeniem ich zakupu. Gdy szkodzie ulegnie nieruchomość, w grę wchodzi przede wszystkim zakres strat i wycena remontu. W kosztorysie wysokość odszkodowania jest określana na podstawie wyceny materiałów i usług budowlanych, które powinno się porównać ze stawkami rynkowymi, żeby przyznana kwota była w stanie pokryć straty.
Wysokość odszkodowania zależy również od tego, czy ubezpieczamy się na wartość rzeczywistą czy odtworzeniową. W pierwszym wypadku odszkodowanie będzie pomniejszone o stopień zużycia mienia przed szkodą. Wartość odtworzeniowa dotyczy doprowadzenia go do stanu, w którym znajdowało się przed zniszczeniem lub utratą.
W tej sytuacji możemy liczyć na to, że w razie ubezpieczenia mienia na wartość rzeczywistą (gdy składka zazwyczaj jest niższa), otrzymamy odszkodowanie wyliczone według tej wartości. Nawet jeśli określona przez nas wysokość sumy ubezpieczenia będzie ustalona zgodnie z wartością odtworzeniową, to i tak odszkodowanie będzie wypłacone według wartości rzeczywistej. To bardzo ważne rozróżnienie znajduje się w ogólnych warunkach umowy.
Po uzyskaniu wszystkich dokumentów, ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia szkody, jeżeli nie zachodzą okoliczności uniemożliwiające taką decyzję. Jeśli otrzymamy odmowę wypłaty odszkodowania lub nie odpowiada nam jego wysokość, to w uzasadnionych przypadkach możemy się odwołać od decyzji ubezpieczyciela. Gdy to nie poskutkuje, kolejnym krokiem jest skarga do Rzecznika Finansowego i Rzecznika Konsumentów. Ostateczną instancją w sprawach ubezpieczeń jest sąd.
Kiedy nie dostaniemy odszkodowania?
Przyczyny odmowy wypłaty odszkodowania bywają różne, jednak istnieje przynajmniej kilka okoliczności (w umowie widniejących jako wyłączenia), które w każdym wypadku równają się odmowie.
Brak odpowiedzialności Ubezpieczyciela
Taka sytuacja zwykle ma miejsce, gdy szkoda lub okoliczności, w których powstała, nie mieszczą się w zakresie odpowiedzialności Ubezpieczyciela lub gdy zostały one wskazane w wyłączeniach Ogólnych Warunków Ubezpieczenia. Sytuacja taka ma też miejsce, gdy szkoda zaistniała poza okresem ubezpieczenia.
Jeśli szkoda wystąpiła w okresie karencji
Jeżeli do zdarzenia odszkodowawczego dojdzie przed podpisaniem umowy ubezpieczeniowej, również możemy nie otrzymać odszkodowania. Karencja zazwyczaj dotyczy konkretnych ryzyk, jak np.: powódź, i jest wyraźnie wskazana w OWU. Najczęściej karencja trawa przez ok. miesiąc od zawarcia umowy.
Jeśli do szkody przyczyniła się osoba będąca pod wpływem alkoholu lub środków odurzających
W tym wypadku zasady są tożsame z tymi dotyczącymi ubezpieczeń komunikacyjnych. Jeżeli w powstaniu szkody brała udział osoba znajdująca się pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających, nie możemy liczyć na wypłatę odszkodowania jeśli stan ten miał wpływ na zaistnienie szkody.
Jeśli nieruchomość była w złym stanie w chwili wystąpienia szkody
Ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania również wtedy, gdy do zniszczeń doszło w mieszkaniu lub domu, który od dłuższego czasu nie był użytkowany, zamieszkiwany lub remontowany. Wówczas jest większe prawdopodobieństwo zaistnienia szkody, , co ubezpieczyciel może zinterpretować na naszą niekorzyść na podstawie odpowiednich zapisów w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia.
