Autostrady w Polsce – jak dużo ich jest i jak z nich korzystać? Jakie są opłaty za autostrady i drogi ekspresowe w Polsce?

Aktualna sieć autostrad w 2025 roku

Infrastruktura drogowa Polski obejmuje sieć dróg publicznych o łącznej długości ponad 424 000 km. W jej skład wchodzą autostrady (ponad 1880 km), drogi ekspresowe (około 3320 km), drogi krajowe (około 19 300 km), wojewódzkie (około 29 600 km) oraz powiatowe i gminne. System ten jest stale rozbudowywany i modernizowany przez Główną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.

W 2024 roku do użytku oddano 35,5 km nowych autostrad, 87,7 km dróg ekspresowych oraz 32,7 km dróg krajowych i obwodnic. W realizacji pozostawało ponad 400 km nowych dróg (autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic). Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad informuje, że w 2025 roku odda je do użytku. Wydłużona m.in. o ponad 67 km ma być autostrada A2, która połączy Białą Podlaską z Warszawą i siecią dróg szybkiego ruchu w Polsce i w Europie.

Mapa autostrad w Polsce

System autostrad w Polsce obejmuje drogi oznaczone literą A i liczbą. Do najważniejszych w naszym kraju zalicza się Autostradę A1, biegnącą z północy na południe, Autostradę A2, ze wschodu na zachód oraz A4, przebiegającą w tym samym kierunku, ale bardziej na południu kraju. Łączna długość sieci takich tras w Polsce obejmuje niemal 1900 km.

Numeracja nawiązuje do drogi krajowej, wzdłuż której znajduje się dana autostrada:

• Autostrada A1 – nazywana „Autostradą Bursztynową”, Rusocin-Gorzyczki, łączy Gdańsk i porty znajdujące się na wybrzeżu z Czechami przy przejściu w Gorzyczkach, mijając po drodze Toruń, Łódź, Piotrków Trybunalski, Częstochowę i Aglomerację Górnośląską (GOP).
• Autostrada A2 – nazywana „Autostradą Wolności” lub „Autostradą Wielkopolską”, Świecko-Konotopa, łączy granicę Polski z Niemcami w Świecku z Warszawą i dalej prowadzi na granicę z Białorusią w Kukurykach, mijając Poznań, Łódź, Warszawę.
• Autostrada A4 – nazywana „Autostradą Małopolską”, Jędrzychowice GP-Korczowa, tzw. „A czwórka”, łączy granicę państwa z Niemcami w Jędrzychowicach z granicą z Ukrainą w Korczowie, mijając Wrocław, miasta Górnego Śląska, Kraków, Tarnów i Rzeszów.
• Autostrada A6 – Kołbaskowo-GP-Rzęśnica, w praktyce to obwodnica Szczecina.
• Autostrada A8 – Wrocław Południe-Wrocław Psie Pole, Autostradowa Obwodnica Wrocławia.
• Autostrada A18 – Olszyna GP – Krzyżowa.

Statystyki i długość odcinków autostrad

Autostrady krajowe podzielone są na odcinki, które tworzą połączenia pomiędzy poszczególnymi węzłami. Podobnie jest w przypadku sieci dróg ekspresowych. Poszczególne autostrady dzielą się na odcinki koncesyjne i bezpłatne. Koncesyjne obejmują:

• A1 – odcinek Rusocin-Nowa Wieś – 152 km,
• A2 – odcinek Konin-Świecko – 255 km,
• A4 – odcinek Kraków-Katowice – 61 km.

Natomiast całkowita długość odcinków autostrad wynosi:

• 565,5 km – A1 – Rusocin-Gorzyczki GP,
• 452,1 km – A2 – Świecko-Konotopa oraz 70,7 km – A2 – Warszawa Lubelska-Siedlce Południe,
• 669,0 km – A4 – Jędrzychowice GP-Korczowa,
• 28,1 km – A6 – Kołbaskowo GP-Rzęśnica,
• 22,7 km – A8 – Wrocław Południe-Wrocław Psie Pole,
• 76,5 km – A18 – Olszyna GP-Krzyżowa.

System opłat na autostradach - jak uiszcza się opłatę za przejazd autostradą?

System autostrad w Polsce obejmuje zarówno płatne, jak i bezpłatne drogi. Wnoszenie opłat odbywa się zwykle na bramkach ustawionych na kolejnych węzłach wjazdowych i zjazdowych. Płaci się w 2025 roku za przejazd:

• AmberOne Autostradą A1 – od 1 stycznia 2025 roku wznowiony został pobór opłat dla pojazdów kategorii 1 i 1A. Płaci się manualnie – kartą lub gotówką. Skieruj się do bramek wjazdowych i pobierz bilet. Następnie przy zjeździe ureguluj opłatę na bramce z inkasentem. Natomiast zarejestrowani w systemie AmberGO nie pobierają biletu i nie zatrzymują się na bramkach podczas zjazdu. Opłaty pobierane są automatycznie. Płatny jest 152-kilometrowy odcinek autostrady A1 i obejmuje on 12 miejsc poboru. Kierowcy samochodów osobowych, zaliczanych do klasy 1, za przejazd od Rusocina do Nowej Wsi płacą 29,90 zł.
• Autostradą A2 – możliwe płatności gotówką w PLN, USD i EUR, kartą płatniczą lub kartą paliwową na bramkach. Za przejazd samochodem osobowym w klasie I na dystansie 255 km od węzła Konin Modła do węzła Świecko zapłacisz 120 zł.
• Autostradą A4 – zapłacisz za przejazd na placach poboru opłat w Mysłowicach i Balicach. Możesz wykorzystać do tego elektroniczny pobór opłat A4Go, elektroniczny pobór opłat Telepass, kartę A4 – do wyczerpania ważnych impulsów, videotolling – opłata na podstawie odczytu tablicy rejestracyjnej, z wykorzystaniem aplikacji Autopay, SkyCash, IKO, Yanosik czy kart flotowych ORLEN (typu „S”). Do wyboru płatność kartami bankowymi, flotowymi i paliwowymi, albo gotówką w PLN, EUR, USD. Właściciele pojazdów samochodowych o dwóch osiach płacą po 16 zł za przejazd na każdym Placu Poboru Opłat, tj. w Mysłowicach i Balicach.

Charakterystyka polskich autostrad

Zgodnie z przepisami, autostradą nazywana jest droga publiczna o ograniczonej dostępności. Przeznaczona jest wyłącznie do ruchu pojazdów mechanicznych, z wyłączeniem czterokołowców. Wynika to bezpośrednio z art. 2 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku, w której ustawodawca powołuje się na art. 4 pkt 11 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych. Autostradą można nazwać drogę:

• której jezdnie główne są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych,
• mającą, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków, odrębne jezdnie dla obu kierunków ruchu, oddzielone środkowym pasem,
• łączącą lub krzyżującą się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego i wodnego,
• oznaczoną odpowiednimi znakami.

Parametry techniczne autostrad

Aby droga została uznana za autostradę, musi spełnić następujące wymogi:

• pas drogowy musi mieć co najmniej 3,75 m szerokości,
• pas awaryjny musi mieć co najmniej 3 m szerokości,
• pobocze autostrady musi mieć przynajmniej 1,25 m szerokości,
• ma przynajmniej dwie trwale rozdzielone jednokierunkowe jezdnie po każdej w każdą stronę,
• musi mieć wielopoziomowe skrzyżowania, miejsca i urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek,
• można wjechać na nią wyłącznie w wyznaczonych do tego miejscach,
• może mieć węzły drogowe łączące ją z drogami głównymi i drogami szybkiego ruchu, ale w odstępie nie mniejszym niż 15 km, z wyjątkiem miejsc w pobliżu dużych miast, gdzie wystarczy odstęp rzędu 5 km.

Ograniczenia prędkości na krajowych odcinkach autostrad w Polsce

Auta osobowe, motocykle i samochody ciężarowe o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony mogą poruszać się po autostradzie z prędkością do 140 km/h. W przypadku cięższych pojazdów, np. ciężarówek, dopuszczalna prędkość zarówno na autostradzie, jak i na drodze ekspresowej, wynosi 80 km/h. A jaka jest minimalna prędkość na autostradzie? To 40 km/h. Nie są to wszystkie ważne zasady, które panują na takich drogach!

Obowiązuje zakaz holowania na autostradzie, tak jak i zawracania czy cofania, postoju (poza miejscami wyznaczonymi do tego celu) i zatrzymywania się. Jeśli auto ulegnie awarii, należy je ustawić najlepiej w wyznaczonym miejscu lub na poboczu. Następnie warto wezwać pomoc drogową na autostradzie. Jeśli masz Assistance, możesz zgłosić zdarzenie do ubezpieczyciela.

Autostrada a droga szybkiego ruchu – czym się różnią autostrady i drogi ekspresowe?

Infrastruktura drogowa w Polsce obejmuje nie tylko autostrady, ale i drogi szybkiego ruchu, czyli tzw. ekspresówki. Składać się mogą z jednej lub dwóch jezdni, a także z wielopoziomowych skrzyżowań, z przecinającymi je innymi drogami transportu lądowego czy wodnego. Jednak są pewne różnice pomiędzy nimi. Pas ruchu na drodze ekspresowej powinien mieć 3,5 m, a nie 3,75 m. Natomiast awaryjny – 2,5 m zamiast 3 m. Pobocze ma mieć wymagalne 75 cm szerokości, a nie 1,25 m jak przy autostradzie. O wjeździe na autostradę informuje znak D-9, a na ekspresówkę D-7.

Rozwój sieci autostrad

Z roku na rok postępuje rozwój dróg w Polsce. Główne autostrady już istnieją, tak jak coraz gęstsza sieć dróg ekspresowych. Wszystko dla sprawniejszych przejazdów i bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego. Jakie drogi powstaną w najbliższym czasie?

Bieżące inwestycje drogowe

GDDKiA zapowiedziała dalszą budowę dróg. W 2025 roku odda do użytku około:

• 67 km autostrady A2,
• 230 km dróg ekspresowych,
• 100 km obwodnic miast.

Plany rozbudowy do 2030

GDDKiA opisuje Rządowy Program Budowy Dróg Krajowych do 2030 roku, który obejmuje:

• 1428,3 km dróg w realizacji w ramach 102 zadań,
• 191,3 km w przetargu w ramach 20 zadań,
• 2443,7 km w przygotowaniu.

Dodatkowo Program budowy 100 obwodnic na lata 2020-3030 obejmuje:

• 20,3 km w użytkowaniu (5 zadań),
• 170,7 km w realizacji (21 zadań),
• 136 km w przetargu (15 zadań),
• 568,3 km w przygotowaniu (59 zadań).

Harmonogram prac

Na 2025 rok planowane jest zakończenie wielu odcinków autostrad, które wskazaliśmy w poniższej tabeli:

Planowane są jeszcze inwestycje polegające na:

• Poszerzeniu istniejącej autostrady A2 o dodatkowy pas ruchu pomiędzy Łodzią i Warszawą, od węzła Łódź Północ do Konotopy (około 90 km).
• Wybudowanie brakującego odcinka A2 od Białej Podlaskiej na wschód do okolic wioski Kijowiec (ponad 16 km).
• Wybudowanie części węzła Dobryń i Terminala Samochodowego Koroszczyn.
• Zrealizowaniu odcinka A2, prowadzącego do granicy z Białorusią.

Koszty realizacji planowanej rozbudowy sieci autostrad

Wybudowanie planowanej autostrady A2, odcinka Swoboda-Malinowiec, ma kosztować zgodnie z ustalonym przez inwestora budżetem 910,5 mln zł, 48 mln zł za każdy 1 km drogi. Na odcinku Malinowiec-Łukowisko koszt wykonania 18 km drogi wynosi 690,3 mln zł, 38 mln zł/1 km. Z kolei odcinek Łukowisko-Swory o długości 12,5 km pociągnąć ma za sobą koszt 494,8 mln zł, po 40 mln zł na 1 km.

GDDKiA wskazuje, że w ramach Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych oraz Programu budowy 100 obwodnic realizuje łącznie 123 zadania o długości 1599 km i wartości 64,4 mld zł.