Najważniejsze informacje o emeryturze z działalności gospodarczej
Na pytanie o to, jaka emerytura dla przedsiębiorcy, nie ma jednej odpowiedzi. Jeśli chodzi o świadczenie wypłacane z ZUS po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) to jego wysokość zależy od:
- Odprowadzanych składek do ZUS,
- Liczby lat składkowych i nieskładkowych,
- Kapitału początkowego.
Jeśli jako przedsiębiorca odprowadzasz składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w minimalnej wysokości, nie licz na to, że Twoja emerytura będzie wysoka po zakończeniu aktywności zawodowej.
Zmienisz to, jeśli zaczniesz regularnie płacić wyższe składki emerytalne i odkładać na emeryturę w dodatkowy sposób, np. w IKZE czy IKE.
Emerytura przedsiębiorcy z ZUS – jaka będzie wysokość emerytury? Składki emerytalne na własnej działalności
Po zakończeniu aktywności zawodowej i osiągnięciu wieku emerytalnego wszystkie osoby, które odprowadzały składki na ubezpieczenia społeczne do ZUS lub KRUS mogą liczyć na uzyskanie świadczenia emerytalnego lub rentowego. Uprawnienia emerytalne w Polsce nabywa się przede wszystkim wtedy, gdy osiągnie się odpowiedni wiek. Dla kobiet wynosi on obecnie 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat.
Składki emerytalne i rentowe odprowadzane są obowiązkowo przez przedsiębiorców, w tym samozatrudnionych. Warunkiem uzyskania przez nich emerytury jest osiągnięcie odpowiedniego wieku. W celu ograniczania kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej właściciele jednoosobowej firmy zwykle opłacają możliwie jak najniższe składki na ZUS.
Przedsiębiorcy, którzy nie są uprawnieni do ulg i opłacają składki na ubezpieczenie społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, mają najwyższe wpłaty na ZUS. Składki emerytalne dla przedsiębiorców za okres styczeń-grudzień 2025 roku wynoszą:
- 1773,96 zł z ubezpieczeniem chorobowym,
- 1646,47 bez ubezpieczenia chorobowego.
Natomiast przedsiębiorcy uprawieni do ulg, mogą opłacać składki na ubezpieczenie społeczne od preferencyjnej podstawy nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wynoszą one w 2025 roku:
- 442,90 zł – z ubezpieczeniem chorobowym,
- 408,60 zł – bez ubezpieczenia chorobowego.
W trzecim wariancie przedsiębiorcy mogą skorzystać z „ulgi na start”, zwalniającej ze składek na ZUS. Istnieje również ulga „mały ZUS plus”, gdzie podstawa wymiaru składek uzależniona jest od wysokości przeciętnego miesięcznego dochodu z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Podstawa nie może być przy tym niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia i nie wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Przeciętna emerytura w Polsce w I kwartale 2025 roku wypłacana przez ZUS wynosiła 3909,79 zł brutto i była wyższa o 11,2% rok do roku. Natomiast minimalna emerytura – 1780,96 zł. Wielu przedsiębiorców otrzymuje najniższe świadczenie. Do tego przy wcześniejszym przejściu na emeryturę możesz otrzymywać czasowo małą kwotę. Zobacz, ile wynosi emerytura pomostowa!
Sprawdź przykłady!
Pan Tomasz, 55-letni właściciel warsztatu samochodowego, przez 20 lat prowadzenia działalności regularnie opłacał najniższe możliwe składki ZUS. Po konsultacji z doradcą emerytalnym odkrył, że jego przewidywana emerytura będzie stanowić zaledwie 30% jego obecnych dochodów, co skłoniło go do natychmiastowej weryfikacji swojej strategii emerytalnej.
Inny przedsiębiorca, pan Roman, prowadzący działalność handlową przez 25 lat, opłacał składki od zadeklarowanej podstawy wymiaru znacznie przekraczającej minimum. Po przejściu na emeryturę jego świadczenie okazało się dwukrotnie wyższe od średniej krajowej emerytury, co potwierdza znaczenie systematycznego odprowadzania wyższych składek ZUS.
Na szczęście, zapobiegliwe osoby wiedzą, że warto jest dodatkowo, we własnym zakresie oszczędzać na przyszłe świadczenie. Już w ramach powszechnego systemu emerytalnego odkładać możesz na dodatkową emeryturę a działalność gospodarcza także na to pozwala. Chodzi tu o Otwarte Fundusze Emerytalne OFE i odkładanie pieniędzy na subkonto ZUS. Emerytura dzięki temu może być nieco wyższa.
Samozatrudnieni mogą też zdecydować się na odkładanie pieniędzy w IKE lub IKZE. Nie mają oni jednak możliwości prowadzenia dla siebie PPK – pracowniczych planów kapitałowych. Dzięki oszczędzaniu na własną rękę na emeryturę właściciel firmy może zwiększyć swoje szanse na godne życie po zakończeniu aktywności zawodowej.
IKE i IKZE dla przedsiębiorcy – dla zwiększenia emerytury z biznesu
Zarówno IKE, jak i IKZE zaliczane są do III filaru systemu emerytalnego. Są one formami oszczędzania na przyszłą emeryturę, dostępnymi nie tylko dla pracowników etatowych, ale i między innymi dla samozatrudnionych. IKE to indywidualne konta emerytalne, które zakładane są z myślą o oszczędzaniu na emeryturę już od 2004 roku. Dopiero 8 lat później dołączyły do nich indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego.
Na oba konta środki może wpłacać osoba w wieku co najmniej 16 lat, która pracuje lub wykonuje działalność gospodarczą. Dla nieletnich, od 16. do 18. roku życia, jest to możliwe, jeśli wykonują pracę w danym roku kalendarzowym na podstawie umowy o pracę. Natomiast pełnoletni, mający własną, jednoosobową działalność gospodarczą, w każdej chwili, zupełnie dobrowolnie mogą otworzyć dla siebie IKZE i IKE.
W przypadku IKZE oszczędzający może otrzymać dodatkową kwotę do swojej emerytury w momencie ukończenia 65. roku życia. Zapłaci wówczas jedynie zryczałtowany podatek w wysokości 10 proc. zysków z IKZE. Można też wcześniej zlikwidować swoje indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, ale wówczas trzeba zapłacić podatek fiskusowi w wyższej wysokości.
Zachęta podatkowa do oszczędzania na IKZE dla przyszłych emerytów - ulga w PIT
IKZE istnieją w polskim systemie emerytalnym od stosunkowo niedawna. Zachętą do ich zakładania jest to, że pozwalają na korzystanie z ulgi podatkowej już w trakcie oszczędzania na przyszłą emeryturę. Co roku możesz odliczyć od podatku dochodowego, w ramach rocznej deklaracji PIT, kwotę wpłaconą na konto IKZE. Dzięki temu zmniejszasz należność podatkową wobec fiskusa w każdym roku oszczędzania na IKZE. Jednak nie jest tak, że możesz odprowadzać dowolne kwoty na IKZE. Są one uzależnione od górnych limitów wpłat na IKZE ustalanych co roku.
Ile wynosi limit wpłat na IKZE w 2025 roku dla samozatrudnionych?
Maksymalny roczny limit wpłat na IKZE ustalony został dla pracowników i samozatrudnionych oddzielnie. Wynosi on:
- 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok – dla wszystkich posiadaczy kont IKZE prócz samozatrudnionych,
- 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok – dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
Maksymalna wysokość kwoty wpłat na IKZE w roku 2025 wynosi 10 407,60 zł. Dla porównania w 2024 roku było to 9 388,80 zł. Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.) jest to 15 611,40 zł, a przed rokiem było to 14 083,20 zł.
W celu skorzystania z większego limitu wpłat na IKZE przedsiębiorca musi złożyć oświadczenie, w którym poinformuje instytucję finansową prowadzącą IKZE, że jako posiadacz takiego konta jest osobą mającą działalność gospodarczą. W przeciwnym wypadku będzie go obowiązywał niższy spośród dwóch wskazanych powyżej limitów.
Jakie zyski odnosi przedsiębiorca dzięki indywidualnemu kontu zabezpieczenia emerytalnego?
Przede wszystkim dzięki oszczędzaniu w ramach IKZE zyskujesz dodatkowe pieniądze na przyszłą emeryturę przedsiębiorcy, a ZUS nie jest jedyną instytucją, z której możesz oczekiwać świadczenia. W przypadku gdy minimalna emerytura przedsiębiorcy jest rzeczywiście bardzo niska, ma to ogromne znaczenie. Uzyskasz wypłatę z IKZE, która z pewnością podbuduje Twoje finanse jako seniora.
Warto też wspomnieć o zyskach podatkowych dla przedsiębiorcy, wynikających z faktu założenia przez niego IKZE. W 2025 r. z tytułu wpłat na IKZE możesz obniżyć podatek dochodowy od osób fizycznych nawet o 4966 zł (wariant w przypadku maksymalnej kwoty wpłat na IKZE oraz opodatkowania stawką 32% od pierwszego miesiąca uzyskiwania przychodów).
Ponadto środki zgromadzone na IKZE nie przepadają, jeśli nie dożyjesz momentu ich wypłaty. Podlegają dziedziczeniu i wchodzą w skład masy spadkowej.
Najczęściej zadawane pytania o to, jaka emerytura dla przedsiębiorcy będzie w przyszłości przysługiwała i jak oszczędzać w IKZE?
Emerytura przedsiębiorcy obliczana jest według wzoru: kapitał zgromadzony na koncie ZUS podzielony przez średnie dalsze trwanie życia. Kapitał zależy od sumy wpłaconych składek emerytalnych, zwaloryzowanych na dzień przejścia na emeryturę.
Wysokość emerytury przedsiębiorcy zależy przede wszystkim od trzech czynników: sumy wpłaconych i zwaloryzowanych składek emerytalnych, kapitału początkowego za okres przed 1999 rokiem oraz wieku przejścia na emeryturę. Im dłuższy staż składkowy i dłużej odprowadzane składki ZUS, tym wyższa emerytura.
Tak, przedsiębiorca może zmienić wysokość składek ZUS w trakcie prowadzenia działalności. Przy standardowym ZUS można podwyższyć podstawę wymiaru składek powyżej minimalnej. Zmiana deklaracji jest możliwa raz w miesiącu.
Aby otrzymać emeryturę z działalności gospodarczej, konieczne jest osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), niezależnie od okresu prowadzenia firmy. Nie istnieje minimalny czas posiadania działalności, jednak aby uzyskać emeryturę minimalną, wymagany jest odpowiedni staż ubezpieczeniowy - 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Możesz zabezpieczyć się finansowo na emeryturę jako przedsiębiorca, jeśli wybierzesz: opłacanie wyższych składek ZUS ponad minimum czy dobrowolnie przystąpisz do IKE/IKZEE, gdzie będziesz dywersyfikował oszczędności i systematyczne odkładał części zysków firmy. Kluczowa jest Twoja długoterminowa strategia i regularne zwiększanie kapitału emerytalnego. Dzięki takiemu podejściu możesz ustrzec się najniższej emerytury, jaka czeka niestety wielu dzisiejszym przedsiębiorców.
Źródła:
https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/skladki/wysokosc-skladek-na-ubezpieczenia-spoleczne
https://www.zus.pl/documents/10182/24154/Raport+-+Dobrowolne+ub%C3%B3stwo.pdf/7456a747-c715-44ef-9431-d5c082e974cd?t=1737752803323
https://forsal.pl/gospodarka/aktualnosci/artykuly/9817733,srednia-emerytura-w-2025-roku-wynosi-390979-zl-zus-podal-dane.html
https://www.gstfi.pl/kalkulatory/kalkulator-ikze
