Poszkodowany w wypadku drogowym – jakie ma prawa?

Osoby uczestniczące w tego typu zdarzeniach często ponoszą różnego rodzaju szkody, zarówno materialne, jak i osobowe, których likwidacja nierzadko okazuje się bardzo kosztowna. Właśnie dlatego warto znać prawa poszkodowanego w kolizji drogowej. Ucierpiałeś w wyniku wypadku? Dowiedz się, co pokrywa OC sprawcy i jakie warunki musisz spełnić, by uzyskać odszkodowanie.

Jestem poszkodowanym w kolizji drogowej – jakie świadczenia mi przysługują?

Doznałeś szkody materialnej lub osobowej w wyniku zdarzenia drogowego? Przysługuje Ci odszkodowanie z polisy OC zawartej na pojazd sprawcy wypadku. Podstawę prawną stanowią tu zarówno ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG oraz PBUK, jak i przepisy Kodeksu Cywilnego.

Na mocy pierwszej z ustaw na wszystkich posiadaczy pojazdów mechanicznych nałożono obowiązek posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. To z tej polisy wypłacana jest rekompensata za szkody, jakich doznał poszkodowany w kolizji drogowej. Z kolei postanowienia Kodeksu Cywilnego regulują zasady dochodzenia roszczeń od sprawcy zdarzenia.

Co do zasady, status poszkodowanego przysługuje nie tylko kierowcy innego pojazdu, który brał udział w zdarzeniu, czy też osobie, którą potrącono, lecz także pasażerom podróżującym samochodem ze sprawcą wypadku.

Odpowiedzialność odszkodowawcza – czym jest i kiedy występuje?

Odszkodowanie z polisy OC sprawcy wypłacane jest wówczas, jeżeli spełnione zostaną przesłanki tzw. odpowiedzialności odszkodowawczej. W ten sposób określa się rodzaj odpowiedzialności cywilnej, jaką ponosi sprawca za szkody majątkowe. Występuje zarówno wtedy, gdy do zdarzenia doszło w następstwie przestępstwa (wówczas odpowiedzialność ma charakter deliktowy), jak i wtedy, kiedy działanie stanowi np. wykroczenie prawa (tzw. odpowiedzialność kontraktowa).

O odpowiedzialności odszkodowawczej wobec poszkodowanego w wypadku drogowym można mówić wtedy, gdy zostaną spełnione wskazane w ustawach prawnych przesłanki. Należą do nich:

• występowanie szkód o charakterze majątkowym,
• bezprawny charakter czynu, w następstwie którego doszło do powstania szkody,
• związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy czynem a doznaną przez pokrzywdzonego szkodą,
• możliwość przypisania sprawcy winy za powstanie szkody.

Łączne występowanie wymienionych wyżej przesłanek uprawnia poszkodowanego w wypadku drogowym do domagania się odszkodowania z tytułu OC.

Ile można dostać odszkodowania z OC sprawcy?

Suma odszkodowania wypłacanego z polisy OC sprawcy zależy w dużej mierze od rodzaju i wartości szkody, jakiej doznał poszkodowany w wypadku drogowym. W ustaleniu tej kwoty pomocna jest w szczególności dokumentacja dotycząca zdarzenia, zaś w przypadku szkód materialnych, opinia rzeczoznawcy czy też ceny części zawarte w katalogach. Poszczególne towarzystwa ubezpieczeniowe posiadają własne zasady dotyczące sposobu kalkulacji kwoty odszkodowania.

Przepisy prawa regulują również wysokość maksymalnej kwoty, do której ubezpieczyciel odpowiada za powstałą szkodę. W przypadku uszczerbku na zdrowiu lub życiu wynosi ona 5 210 tys. euro. Z kolei w przypadku szkód majątkowych jej wartość nie może przekraczać 1 050 tys. euro.  Powyższe sumy wyznaczają górną granicę, jaką za pojedyncze zdarzenie może uzyskać poszkodowany w wypadku drogowym. Przeliczenia kwot na walutę krajową dokonuje się na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na dzień powstania szkody.

Wypadek drogowy – postępowanie

Poszkodowany w wypadku samochodowym, by uzyskać odszkodowanie, musi zgłosić szkodę do ubezpieczyciela, u którego sprawca wykupił ubezpieczenie OC. Niezwykle ważne jest tu dotrzymanie obowiązkowych terminów. W przypadku wypadku drogowego i szkody na osobie, czas przedawnienia wynosi nawet 20 lat, licząc od dnia zdarzenia. Z kolei, gdy odszkodowanie ma zostać wypłacone z tytułu kolizji drogowej, czas przedawnienia roszczeń za uszkodzenie pojazdu wynosi 3 lata, licząc od momentu, w którym poszkodowany w wypadku drogowym dowiedział się o szkodzie.

Wypłata środków następuje na podstawie zgłoszenia, do którego należy dołączyć niezbędną dokumentację z miejsca zdarzenia. Może to być protokół sporządzony przez policjantów, jak i oświadczenie podpisane przez sprawcę kolizji. W tym drugim z dokumentów powinny znaleźć się dokładne informacje dotyczące wypadku, w tym jego miejsca i daty, przyczyn oraz przebiegu, jak również szkód, które powstały w jego następstwie.

Szkoda może zostać zgłoszona telefonicznie, przez internet lub pisemnie, w placówce ubezpieczyciela. Niektóre z towarzystw umożliwiają likwidację szkód w mieniu w ramach systemu BLS (bezpośredniej likwidacji szkody). Wówczas o zdarzeniu należy powiadomić ubezpieczyciela, u którego poszkodowany wykupił polisę OC. Po przyjęciu zgłoszenia ubezpieczyciel w terminie 7 dni powinien dokonać rejestracji szkody, zaś w przeciągu kolejnych 30 dni wypłacić odszkodowanie.

Sprawca zbiegł lub nie posiadał ważnej polisy OC – czy należy mi się odszkodowanie?

Osoby poszkodowane w wypadku komunikacyjnym często zastanawiają się, czy należy im się rekompensata za szkodę w sytuacji, gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia lub też jeśli nie posiadał obowiązkowej polisy OC. Odpowiednie regulacje dotyczące tej kwestii zostały zawarte w art. 108 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. W myśl jego zapisów, zarówno w pierwszej, jak i drugiej sytuacji poszkodowany w wypadku drogowym, powinien wystąpić z wnioskiem o wypłatę odszkodowania do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Taki wniosek można złożyć za pośrednictwem dowolnego towarzystwa ubezpieczeniowego.

Zakład ubezpieczeniowy, po otrzymaniu wniosku, przeprowadza postępowanie dotyczące ustalenia przyczyn powstania szkody, a także określa wartość rekompensaty, jaka zostanie wypłacona pokrzywdzonemu. Następnie opracowana dokumentacja jest przekazywana do UFG, który wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od momentu przekazania akt sprawy.

Kiedy poszkodowany w wypadku samochodowym może starać się o zadośćuczynienie?

Udział w wypadku drogowym może skutkować powstaniem nie tylko szkód materialnych, lecz także tych związanych ze zdrowiem. Z tego względu osoby, które uczestniczyły w takim zdarzeniu, często zastanawiają się, czy przysługuje im dodatkowe odszkodowanie zdrowotne z OC sprawcy.  Konkretne regulacje dotyczące tej materii wprowadza art. 445 ust. 1 Kodeksu Cywilnego, który przewiduje, że w niektórych przypadkach poszkodowani w wypadkach mogą ubiegać się o wypłatę zadośćuczynienia. To szczególny rodzaj rekompensaty za uszczerbek na zdrowiu, będący następstwem zdarzenia drogowego.

Procedura związana z uzyskaniem zadośćuczynienia z polisy OC sprawcy wypadku może okazać się jednak bardziej czasochłonna i skomplikowana niż ta związana z wypłatą odszkodowania za straty materialne. Podstawowa trudność wynika z tego, że szkoda na zdrowiu nie ma jasno określonej wartości pieniężnej. Stąd też składany wniosek wraz z sumą zadośćuczynienia należy odpowiednio umotywować. 

Ubezpieczyciel podczas analizy wniosku o zadośćuczynienie bierze pod uwagę indywidualne okoliczności, a w tym rodzaj i zakres obrażeń, jakie są następstwem wypadku, oraz koszty, jakie w związku z tym ponosi poszkodowany. Dlatego też do wniosku należy koniecznie dołączyć pełną dokumentację medyczną, wskazującą, że uszczerbek na zdrowiu jest następstwem zdarzenia drogowego, ale także dokumentów potwierdzających wydatki, jakie w związku z doznanymi obrażeniami ponosi poszkodowany.

Zadośćuczynienie przysługuje także rodzinie ofiary, która poniosła śmierć w wyniku wypadku. Kosztami kwalifikującymi się do wypłacenia rekompensaty z tego tytułu są m.in. koszty pochówku.

Poszkodowany w wypadku - odszkodowanie, którego także można domagać się od sprawcy

Odszkodowanie z polisy OC sprawcy, wypłacane za szkody materialne, to niejedyna forma rekompensaty, jakiej może domagać się poszkodowany w wypadku samochodowym. Art. 361 ust. 2 Kodeksu Cywilnego przewiduje, że w uzasadnionych okolicznościach pokrzywdzony może wystąpić z wnioskiem w sprawie zwrotu utraconych zarobków, a także innych korzyści, jakie mógłby uzyskać, gdyby nie doznał szkody.

Jeżeli natomiast konsekwencją wypadku jest częściowa lub całkowita utrata zdolności do pracy, to na podstawie art. 444 ust. 2 Kodeksu Cywilnego pokrzywdzony może domagać się wypłacania świadczeń rentowych. Z kolei jeżeli poszkodowany w wypadku drogowym zmarł w jego następstwie oraz miał na utrzymaniu dzieci, to wówczas mogą one domagać się od sprawcy renty alimentacyjnej.