Automatyczna skrzynia biegów – jak działa?

Działanie automatycznej skrzyni biegów

Używanie automatycznej skrzyni biegów ma przynieść kierowcy większy komfort jazdy samochodem. Zmiana biegów manualnie nie jest potrzebna, jeśli pojazd wyposażono w automat, czyli w automatyczną skrzynię biegów. Jak używać auta w takim przypadku? To bardzo proste, ponieważ to automat samoczynnie zmienia przełożenia podczas jazdy, niemalże niezauważalnie. Taka skrzynia pozwala na płynną jazdę, ponieważ dostosowuje przełożenie do aktualnych obrotów osiąganych przez silnik. Większość producentów samochodów przy wytwarzaniu nowych modeli aut wykorzystuje dziś dwusprzęgłowe, automatyczne skrzynie biegów.

Tym, co wyróżnia samochody ze skrzynią automatyczną jest brak pedału sprzęgła, ponieważ w takich autach jest zainstalowane sprzęgło hydrokinetyczne, obsługiwane bez ingerencji ze strony kierowcy. Samochód ma dwa pedały – prawy gazu i lewy hamulca.

Dźwignia zmiany biegów również jest inna – może jej nawet w ogóle nie być, a samochód ma przyciski umożliwiające wrzucenie wstecznego biegu. Biegi w automacie wrzucane są samoczynnie, co zdejmuje z barków kierowcy jeden z obowiązków podczas jazdy. Obsługa skrzyni automatycznej jest banalnie prosta.

Warto wiedzieć, jakie są stosowane oznaczenia automatycznej skrzyni biegów. Są one inne w zależności od producenta i od samochodu.

Skrzynia automatyczna – oznaczenia i obsługa

Przekładnia automatyczna może mieć kilka podstawowych oznaczeń. Sprawdźmy zatem, co oznacza D, co znaczy P, co znaczy D? Poszczególne przełożenia w automatycznej skrzyni biegów opis mają zawsze ułożony w tej samej kolejności, mianowicie P, R, N oraz D. Obok litery D może pojawić się jeszcze jedno oznaczenie „S”, czyli tryb sportowy pozwalający na późniejszą zmianę biegu i wcześniejszą redukcję. Zdarza się również, że występują oznaczenia „+” oraz „-”, które służą do półautomatycznej zmiany przełożeń, w górę lub w dół.

Warto wiedzieć dla sprawnej obsługi automatycznej skrzyni biegów, jakie są tryby jej działania, oznaczone kolejno wspomnianymi literami:

• P – tryb parkingowy, od „Parking”, używany podczas postoju samochodu po zatrzymaniu się na parkingu, zapobiegający staczaniu się auta.
• R – tryb „Reverse”, tak jak w ręcznej skrzyni biegów oznacza bieg wsteczny i kierowca uruchomi go wówczas, gdy będzie chciał poruszać się do tyłu, np. wyjechać z parkingu czy zaparkować tyłem.
• N – tryb neutralny, tak zwany luz, który jest biegiem jałowym. Powinien być stosowany tylko w awaryjnych sytuacjach, np. podczas holowania pojazdu.
• D – tryb jazdy, od słowa „Drive”, jazda automatem wymaga tylko ustawienia dźwigni lub przycisku w takiej pozycji, by móc poruszać się samochodem do przodu – kierowca musi puścić przy tym hamulec i dodać gazu.

Samochód w automacie nie może być pozostawiany w pozycji „D”, kiedy kierowca nawet na krótką chwilę wysiada z niego, np. po to, by pobrać bilet parkingowy, ponieważ pojazd zapewne zacznie toczyć się do przodu, co może doprowadzić do kolizji. W takim przypadku, jeśli ktoś zostanie poszkodowany, kierowca będzie musiał pokryć szkody majątkowe i osobowe ze swojego ubezpieczenia OC pojazdu. Swój uszkodzony samochód naprawi z własnej kieszeni, chyba że ma zawartą umowę ubezpieczenia AC dla swojego pojazdu.

Na dłuższym postoju, np. nocnym na parkingu czy w garażu, warto zastosować blokadę automatycznej skrzyni biegów i zastosować położenie „P” skrzyni, ponieważ w ten sposób zablokujemy przekładnię na stałe.

Oprócz tego na automatycznej skrzyni biegów mogą być oznaczone liczby: 1, 2 i 3. Tryb „1” pozwala korzystać kierowcy wyłącznie z pierwszego biegu, co przydaje się przy ruszaniu pod górę. Tryb „2” powinien być używany podczas ruszania na bardzo śliskiej drodze i oznacza on, że kierowca ma do dyspozycji wyłącznie drugi bieg. W trybie 3 kierowca korzysta tylko z trzech pierwszych biegów, bez włączania się wyższych. Jest to tryb przydatny w jeździe górskiej, przy podjazdach i na zjazdach.

Wspomniany tryb sportowy S w automatycznej skrzyni biegów pozwala na inne sterowanie przekładnią, która dłużej utrzymuje niższe przełożenie i szybciej redukuje biegi przy hamowaniu. W nowoczesnych automatach tryb „S” zwykle jest dostępny dla kierowcy. Okazuje się bardzo przydatny przy hamowaniu. Niekiedy kierowcy mogą wykorzystać tryb „M”, czyli tryb manualny, który pozwala prowadzącemu pojazd samemu wybierać odpowiednie przełożenia.

Czego nie robić w przypadku automatycznej skrzyni biegów?

Najczęstsze błędy mogące spowodować nawet awarię automatycznej skrzyni biegów powstają w wyniku złego użytkowania przekładni przez niedoświadczonych w tym zakresie kierowców. Przede wszystkim kierowca w samochodzie ze skrzynią automatyczną nie powinien zmieniać trybów jazdy bez całkowitego zatrzymania auta. Chodzi tu o przełączanie przekładni między jazdą do przodu „tryb D” i do tyłu „tryb R” oraz ustawianie przekładni w pozycji „tryb P – parking”. Kierowca zawsze powinien zmieniać takie tryby po całkowitym zatrzymaniu auta z wciśniętym pedałem hamulca.

Nie należy wykorzystywać też na co dzień przy normalnej jeździe „trybu N”. Do tego służy przekładnia w pozycji „D”. W skrzyni automatycznej ważne jest smarowanie i właśnie przy przekładni ustawionej na literze „D” pompa zapewnia właściwe ciśnienie oleju. Przy trybie „N” znacząco ono „spada”, co być może nie spowoduje gwałtownej awarii skrzyni biegów, ale przyczyni się do skrócenia jej żywotności.

Zanim zaczniemy jeździć samochodem wyposażonym w automat, lepiej będzie dowiedzieć się, jak obsługiwać automatyczną skrzynię biegów i jak sprawdzić, czy działa poprawnie. Pomimo tego, że teoretycznie możemy wiedzieć, jak jeździć automatem, w praktyce przesiadka z samochodu ze skrzynią manualną na auto z automatem może okazać się trudna.

Warto pamiętać, że automatyczna skrzynia biegów, tak jak zresztą każda część pojazdu może ulec awarii i uniemożliwić dalszą jazdę. Żeby się zabezpieczyć przed takimi przypadkami warto posiadać ubezpieczenie assistance. Wówczas po zgłoszeniu szkody do zakładu ubezpieczeń uzyskamy pomoc, o ile wybraliśmy odpowiedni wariant ochrony.