Przepisy regulujące instalację odgromową w Polsce
Kiedy trzeba mieć piorunochron w domu? Wskazują na to przepisy i postanowienia następujących aktów prawnych:
- Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku,
- Ustawa o Normalizacji z dnia 12 września 2002 r.,
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie Warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
- Zestaw norm PN-EN 62305 Ochrona odgromowa,
- Norma PN-HD 60364-4-443:2016-03 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych –Ochrona przed przepięciami -Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi,
- Zestaw norm PN-EN 62561 Elementy urządzenia piorunochronnego (LPSC).
Prawo Budowlane - aktualne wymogi czy piorunochron jest obowiązkowy?
Prawo budowlane jest podstawą do wydania odpowiednich rozporządzeń, które wskazują, czy piorunochron jest obowiązkowy i kiedy trzeba go posiadać.
Wydane przez Ministra Rozwoju i Technologii rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie stanowi, w § 53 ust. 2, że budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązek ten dotyczy jednak wyłącznie budynków, jakie wyszczególnione zostały w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych.
Norma PN-EN 62305 w praktyce
Dla wskazania, wymogów dotyczących piorunochronów warto sięgnąć po normę instalacji odgromowej – PN-EN 62305.
Piorunochron jest obowiązkowy w przypadku każdego budynku o powierzchni ponad 500 m2 i wysokości powyżej 15 metrów, obiektów zagrożonych wybuchem, budynków użyteczności publicznej oraz domów położonych na wzniesieniach. Powierzchnia przestaje mieć znaczenie dla obowiązku instalacji piorunochronu, jeśli obiekt został wzniesiony z materiałów łatwopalnych, bez względu na jego wysokość, a wskaźnik zagrożenia piorunowego obliczony według zasad w normie przekracza określone wartości. W przypadku typowych domów jednorodzinnych instalacja nie jest wymagana prawnie, ale ze względów bezpieczeństwa - zalecana.
Klasyfikacja obiektów pod kątem ochrony odgromowej
W Polsce przyjęte są uproszczone tabele kwalifikacji obiektów budowlanych do określonej klasy ochrony odgromowych LPS. Przykłady umieściliśmy w tabeli:
| Obiekty | Klasa LPS (Ochrony odgromowej) |
| Obiekty usług publicznych w warunkach normalnego zagrożenia, w tym budynki administracyjne, szkoły, kina, teatry, kościoły z wieżą do 30 m, hale targowe, baseny, garaże średnie i duże | III-IV |
| Obiekty przemysłowe i rzemieślnicze w warunkach normalnego zagrożenia – biurowe, produkcyjne, magazynowe i gastronomiczne | III-IV |
| Noclegownie – duże hotele, schroniska, hale noclegowe | II |
| Noclegownie – hotele, zajazdy, pensjonaty | III-IV |
| Obiekty kolejowe – ekspedycyjne, budynki administracyjne, magazyny | III-IV |
| Obiekty lotnicze – części budynków ze strefami wybuchowymi | I |
| Obiekty zdrowotne i opiekuńcze – pawilony szpitalne | III-IV |
| Obiekty wielkogabarytowe – gmachy wyższe niż 30 m, kościoły z wieżą ponad 20 m | II |
| Obiekty mieszkalne – domy jedno lub wielorodzinne | III-IV |
| Obiekty rolnicze – budynki gospodarcze | III-IV |
| Obiekty z zagrożeniem wybuchowym lub pożarowym – np. zakłady pirotechniczne | I |
| Obiekty usług technicznych | II |
Źródło: http://www.mitel.uz.zgora.pl/CD/2018/REFERATY/Maslowski1.pdf
Budynki z obowiązkową instalacją odgromową
W niektórych przypadkach zgodnie z obowiązującymi przepisami, instalacja odgromowa w budynkach jest obowiązkowa. Kiedy?
Obiekty użyteczności publicznej
Budynki użyteczności publicznej oraz te, które są narażone na zwiększone ryzyko wyładowań atmosferycznych, muszą być wyposażone w instalację odgromową. Zalicza się do nich szkoły, szpitale, urzędy, czy budynki wykorzystywane do celów zgromadzeń publicznych. Piorunochron umożliwi zapewnienie bezpieczeństwa dla dużej liczby osób, które w jednym czasie mogą przebywać w takich obiektach.
Pani Małgorzata, właścicielka przedszkola w Warszawie, podczas rutynowej kontroli otrzymała nakaz instalacji piorunochronu. Okazało się, że w jej budynku, jako obiekcie użyteczności publicznej, instalacja odgromowa jest obowiązkowa. Nie była tego świadoma.
Budynki mieszkalne - kiedy wymagany jest piorunochron
Zasadniczo małe budynki mieszkalne nie wymagają piorunochronu. Zalicza się do nich:
- budynki o powierzchni do 50 m2,
- budynki położone w terenach o niskiej intensywności wyładowań atmosferycznych,
- budynki o wysokości poniżej 5 metrów,
- zabudowania w układzie zwartym.
Sam fakt, że sąsiednie budynki nie mają piorunochronu nie jest jednoznaczny z tym, że Twój dom również może być go pozbawiony. Obiekty powinny być poddawane indywidualnej analizie ryzyka wyładowania atmosferycznego.
Pan Tomasz z Krakowa podczas remontu domu jednorodzinnego rozważał instalację piorunochronu. Inspektor nadzoru budowlanego powiedział, że przepisy nie nakładają na niego takiego obowiązku, ale ze względu na lokalizację w obszarze częstych burz zdecydował się na montaż. Inwestycja kosztowała 4500 zł, ale wielokrotnie ochroniła dom przed uderzeniem pioruna.
Koszty instalacji piorunochronu w domu jednorodzinnym
Jeśli montaż instalacji odgromowej w danym przypadku jest obowiązkowy, musisz ponieść koszty montażu piorunochronu. Uzależnione są one od:
- powierzchni domu,
- kształtu dachu.
Najczęściej im większy budynek i bardziej skomplikowana konstrukcja dachu, tym wyższy koszt instalacji odgromowej.
Komponenty instalacji odgromowej - z czego się składa i jak działa piorunochron?
Instalacja odgromowa w domu składa się z czterech głównych elementów: zwodów (poziomych lub pionowych) na dachu przejmujących wyładowanie, przewodów odprowadzających montowanych na ścianach zewnętrznych, złączy kontrolnych do pomiarów oraz uziomu odprowadzającego energię pioruna do ziemi.
Instalacja odgromowa musi spełniać wymogi normy PN-EN 62305, określającą cztery klasy ochrony odgromowej (LPS). Norma ta reguluje m.in. dobór elementów instalacji, odstępy izolacyjne, rozmieszczenie zwodów i przewodów odprowadzających oraz parametry uziemienia. Projekt i montaż piorunochronu mogą wykonywać wyłącznie osoby z odpowiednimi uprawnieniami.
Ile kosztuje montaż instalacji odgromowej?
Koszt montażu instalacji odgromowej dla domu jednorodzinnego wynosi od 4000 do 7000 zł, w zależności od wielkości budynku i stopnia skomplikowania dachu. W cenę wchodzą materiały (przewody, uchwyty, złącza) oraz koszt robocizny. Dodatkowym wydatkiem jest wykonanie dokumentacji projektowej (500-1000 zł) i okresowe przeglądy instalacji.
Przeglądy okresowe - terminy i koszty
Przepisy prawa budowlanego nakładają na Ciebie obowiązek dokonywania przeglądów okresowych instalacji piorunochronnej, co najmniej raz na 5 lat m.in. w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.
Kontrola kosztuje od 60 do 100 zł w zależności od lokalizacji.
Jeśli nawet masz piorunochron, ale nie przeprowadzasz zgodnie z Prawem budowlanym okresowych przeglądów instalacji odgromowej, ubezpieczyciel może Ci odmówić wypłaty odszkodowania np. po pożarze mieszkania w wyniku uderzenia pioruna.
Sprawdź dokładnie, jakie są wytyczne w tym zakresie w OWU polisy na dom. Miej na uwadze to, że zniszczone mieszkanie po wynajmie czy przy samodzielnym zamieszkiwaniu w nim w wyniku wyładowań atmosferycznych może wymagać wysokich nakładów na to, by przywrócić je do stanu używalności. W miejscach mocno narażonych na uderzenie pioruna warto zainstalować piorunochron nawet jeśli przepisy tego nie wymagają oraz ubezpieczyć się w odpowiednim zakresie.
