Zmiana przeznaczenia pojazdu - jak jej dokonać? Jak wygląda zmiana przeznaczenia samochodu osobowego na ciężarowy czy specjalny?
Pojazd nowy czy używany, dopuszczany jest do ruchu w Polsce na podstawie odpowiednich dokumentów, w których wskazane jest jego przeznaczenie. Jeszcze kilka lat temu popularne w Polsce był samochody z tzw. kratką, które można było rejestrować jako auta ciężarowe, choć jedynie właśnie ten element konstrukcyjny odróżniał je od pojazdów osobowych.
Właściciele rejestrowali je jako ciężarówki, by móc odliczyć pełny podatek VAT od zakupu takich pojazdów i od wydatków eksploatacyjnych. Dziś nie jest to już możliwe, dlatego kierowcy dążą do likwidacji kratki, która może przeszkadzać w użytkowaniu samochodu. By można było to zrobić legalnie, konieczna jest zmiana przeznaczenia pojazdu. To zresztą nie jedyna sytuacja, w której należy to zrobić. Jak odbywa się to w świetle obowiązującego prawa?
Czym jest przeznaczenie pojazdu?
Interpretacja określenia przeznaczenie pojazdu może być dokonywana w dwojaki sposób. Po pierwsze - na gruncie obowiązujących przepisów. Te stanowią, że każdy samochód ciężarowy ma swoje przeznaczenie, np. jako pojazd specjalny, jako karetka czy pojazd straży pożarnej, albo chłodnia. Wskazuje na to rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach.
Jednak pod względem prawnym samochody osobowe nie mają takiego przeznaczenia. Natomiast można uzyskać dla nich homologację pojazdu ciężarowego od Instytutu Transportu Samochodowego, przez co zmieni się jego przeznaczenie. Z konkretnymi homologacjami wydawanymi przez ITS wiąże się konieczność spełnienia odpowiednich wymagań konstrukcyjnych i technicznych.
Zmiana przeznaczenia pojazdu z ciężarowego na osobowy
Częstym przypadkiem, w którym dokonuje się zmiany przeznaczenia pojazdu, jest przekształcenie samochodu ciężarowego na osobowy. Z uwagi na fakt, że obecne przepisy nie przynoszą właścicielom ciężarówek czy samochodów osobowych o przeznaczeniu ciężarowym żadnych profitów podatkowych, wielu właścicieli chce dokonać zmiany przeznaczenia pojazdu z ciężarowego na osobowy. Wymaga to jednak dopełnienia szeregu formalności i zdemontowania wspomnianej kratki.
Po pierwsze więc czeka Cię wizyta w odpowiednim warsztacie. Choć teoretycznie usunięcie kratki w samochodzie nie jest problemem – wystarczy dysponować narzędziami, by ją odkręcić, to jednak nie może odbywać się w takim trybie. Zmiana pod względem konstrukcyjnym pojazdu powinna być przeprowadzona w miejscu do tego przeznaczonym i przez uprawnione osoby.
Warsztat, do którego powinieneś się udać celem usunięcia kratki w samochodzie, powinien mieć w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub w Krajowym Rejestrze Sądowym wpisany kod PKD 45.20.Z, na co wskazują przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym.
W warsztacie tym kratka zostanie zdemontowana. Chcąc z czasem zmienić przeznaczenie pojazdu z ciężarowego na osobowy, należy ponownie zamontować w pojeździe dodatkowe zagłówki dla pasażerów i pasy bezpieczeństwa. Mechanik powinien po wykonaniu usługi przekształcenia ciężarowego pojazdu na samochód osobowy wystawić:
- paragon lub fakturę za wykonaną usługę,
- zaświadczenie, że jego warsztat ma uprawnienia do przeprowadzenia zmian konstrukcyjnych w pojazdach,
- oświadczenie wraz ze wskazaniem zakresu wprowadzonych zmian.
Co grozi za samodzielny demontaż kratki w samochodzie? W takim przypadku nie masz szansy na przerejestrowanie samochodu z ciężarowego na osobowy w wydziale komunikacji. Jeżdżąc samochodem zarejestrowanym jako pojazd ciężarowy bez zamontowanej kratki, w razie kontroli drogowej narażasz się na mandat. Policja nałoży karę z uwagi na fakt, że auto nie będzie spełniało wymagań technicznych.
Po demontażu kratki powinieneś udać się do Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów, gdzie uprawniony diagnosta skontroluje przeprowadzenie zmian konstrukcyjnych. Tylko tego rodzaju stacje mogą potwierdzić legalność demontażu kratki. Badanie techniczne samochodu, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych, pociągnie za sobą koszt rzędu 82 zł, a jeśli pojazd musi też przejść okresowy przegląd techniczny, łączny koszt usługi wyniesie 180 zł.
Kolejnym krokiem przy zmianie przeznaczenia pojazdu będzie wizyta w wydziale komunikacji. Masz na to 30 dni od chwili wykonania badania w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów.
Przerejestrowanie samochodu przy zmianie rodzaju pojazdu
Jeśli fizycznie doszło już do zmiany przeznaczenia pojazdu z ciężarowego na osobowy, pora na potwierdzenie formalne tego faktu. Zrobisz to w wydziale komunikacji. Zabierz ze sobą do urzędu:
- dowód tożsamości – zwykle dowód osobisty właściciela pojazdu,
- dowód rejestracyjny pojazdu,
- oświadczenie o demontażu kratki wydane przez odpowiedni warsztat, wraz z poświadczeniem, że w CEIDG lub KRS znajduje się odpowiedni kod PKD,
- potwierdzenie zawarcia ubezpieczenia OC,
- zaświadczenie ze Stacji Kontroli Pojazdów potwierdzające, że zmiany konstrukcyjne w pojeździe przeprowadzono zgodnie z przepisami,
- dowód uiszczenia wpłaty z tytułu wydania nowego dowodu rejestracyjnego.
Licz się z tym, że koszt przerejestrowania samochodu i tym samym zmiany przeznaczenia pojazdu wyniesie Cię 54,50 zł za wydanie nowego dowodu rejestracyjnego. Na czas oczekiwania na wydanie stałego dokumentu urzędnik wyda Ci dowód tymczasowy, tzw. miękki dowód rejestracyjny. Za pozwolenie czasowe na poruszanie się takim pojazdem musisz dodatkowo zapłacić.
Urząd ma przepisowe 30 dni na wydanie stałego dowodu, ale na ogół jest on przygotowany szybciej.
Zmiana przeznaczenia pojazdu na specjalny
Nie tylko samochód ciężarowy można przekształcić w osobowy. Możesz również dokonać innej zmiany przeznaczenia pojazdu - na specjalny kempingowy, na pomoc drogową, ambulans, karawan czy food truck. Możliwości jest wiele. Pojazdy specjalne mają jedną wspólną cechę – są przeznaczone do wykonywania funkcji specjalnych. Rodzi to konieczność dostosowania nadwozia samochodu do tego celu lub posiadania specjalnego wyposażenia. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym wskazuje, że pojazd specjalny jest pojazdem samochodowym lub przyczepą przeznaczoną do wykonywania specjalnej funkcji. W takich pojazdach mogą być przewożone osoby i rzeczy, które jednak powinny być związane z wykonywaniem owej funkcji specjalnej.
Musisz wiedzieć, że zmiana przeznaczenia pojazdu na pomoc drogową czy na specjalny kempingowy będzie wymagała dokonania pewnych zmian w konstrukcji auta w warsztacie z uprawnieniami. Pojazd samochodowy może zostać zmodyfikowany na pojazd specjalny w warsztacie prowadzącym działalność w zakresie obsługi i naprawy pojazdów posiadającym kod PKD 50.20.A. Po dokonaniu wymaganych zmian konstrukcyjnych jako właściciel musisz dokonać badania technicznego i w ciągu 30 dni udać się do urzędu, by zmienić przeznaczenie pojazdu. Zabierz ze sobą:
- dowód rejestracyjny pojazdu,
- dowód tożsamości,
- kartę pojazdu (jeśli została wydana),
- dokument potwierdzający, że dokonane zmiany konstrukcyjne zmieniające przeznaczenie pojazdu zostały wykonane przez uprawniony do tego celu podmiot wg ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Ponadto powinieneś zgłosić zmianę konstrukcyjną, czyli np. zmianę przeznaczenia pojazdu na kampera z samochodu osobowego, w wydziale komunikacji w starostwie powiatowym. Musisz przy tym przedłożyć:
- dokument, który potwierdza rodzaj dokonanych zmian konstrukcyjnie zmieniających przeznaczenie pojazdu, i oświadczenie, że zmian tych dokonał uprawniony do tego podmiot,
- fakturę lub paragon za wykonane zmiany,
- zaświadczenie z dodatkowego badania technicznego,
- dowód rejestracyjny pojazdu,
- kartę pojazdu, jeśli była wydana.
Poinformowanie ubezpieczyciela o zmianie w konstrukcji pojazdu
Przy zmianie przeznaczenia auta dochodzi zwykle do poważnych zmian w konstrukcji pojazdu, które mają wpływ na wysokość składki za ubezpieczenie OC. Przerejestrowanie samochodu, np. z osobowego na ciężarowy czy na odwrót, powoduje, że ubezpieczyciel ma prawo do dokonania rekalkulacji składki OC, czyli ponownego przeliczenia jej wysokości.
