Jedziesz do pracy za granicę? Ubezpiecz się 

Wyjazd za granicę w celach zarobkowych najczęściej oznacza mniej lub bardziej wyczerpującą pracę fizyczną. Zbieranie truskawek, opieka nad dziećmi lub osobami starszymi, serwowanie dań i napojów w restauracjach, pomoc na budowie lub sprzątanie w hotelach – praca sezonowa niejedno ma oblicze. Poszukują jej zarówno studenci, chcący dorobić w wakacje, jak też osoby starsze, którym stan zdrowia umożliwia jeszcze podjęcie tego dodatkowego wysiłku. Liczba Polaków wyjeżdżających do pracy za granicą stale rośnie.

W 2015 roku poza granicami kraju przebywało blisko 2,4 mln polskich obywateli (GUS, Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 – 2015). To o 77 tys. osób więcej (3,3%) niż w roku poprzednim. Większość osób przebywało w Europie (2098 tys.). Najwięcej wybrało Wielką Brytanię (720 tys.) ,Niemcy, Holandię i Irlandię. 80 proc. emigrantów zarobkowych pochodzących z Polski przebywało za granicą przynajmniej 12 miesięcy, w gronie pozostałych 20 proc. znajdują się zarówno Ci, którzy planują osiąść tam na stałe, ale wyjechali wcześniej, niż przed rokiem, jak i pracownicy sezonowi.

Choroba, ból zęba czy nieszczęśliwy wypadek może się zdarzyć każdemu z nas, zarówno w Polsce jak i poza nim. Wyjeżdżając do pracy na obczyznę, prawdopodobieństwo nieszczęśliwego zdarzenia wzrasta. Muszą się z nim liczyć np. zatrudnieni na budowach, pracujący na wysokościach, obsługujący ciężki sprzęt i dźwigający ciężary. Ale nawet wyjeżdżającemu do praca na przysłowiowym „zmywaku” w londyńskiej restauracji może zdążyć się sytuacja, że trzeba udać się do lekarza, stomatologa czy nawet szpitala. Aby uniknąć finansowych obciążeń związanych z leczeniem w kraju pobytu, trzeba wykupić polisę turystyczną, rozszerzoną o ubezpieczenie do pracy za granicą (obejmującej także bezpłatne praktyki studenckie oraz wolontariat).

Blisko 3/4 polskich pracowników sezonowych podejmuje czasowe zatrudnienie w państwach Unii Europejskiej, gdzie obowiązuje EKUZ – Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Można ją wyrobić w wojewódzkich oddziałach NFZ. Każda osoba objęta polskim powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym może skorzystać ze świadczeń medycznych w kraju pobytu, o ile są one tam refundowane. W przypadku pracowników sezonowych karta EKUZ nie będzie mieć jednak zastosowania. Ochrona w jej ramach przysługuje bowiem pracownikom polskich firm, delegowanych do pracy poza krajem oraz przedsiębiorców (jak też zarejestrowanych i pobierających zasiłek bezrobotnych poszukujących zatrudnienia do czasu jego uzyskania). Jeżeli Polak zostanie zatrudniony za granicą do pracy tymczasowej zgodnie z prawem, wówczas przysługiwać mu będzie ubezpieczenie zdrowotne tego kraju najczęściej w podstawowym zakresie. Taka ochrona również może okazać się zbyt wąska, tym bardziej, że – w zależności od kraju pobytu – lista dostępnych w jej ramach świadczeń medycznych może się diametralnie różnić.

Gorzej sytuacja wygląda, gdy pracownik wyjeżdża do pracy „na czarno”. Wtedy publiczna służba zdrowia danego kraju nie zapewnia dostępu do leczenia. Tym bardziej warto zadbać o EKUZ oraz o dobre ubezpieczenie podróży zagranicznej. Należy się jednak upewnić, że ubezpieczyciel nie będzie wymagał zaświadczenia o pracy, czy innego potwierdzenia o tym, że zdarzenie miało związek z wykonywaną pracą. W przypadku pracy na czarno może być ciężko udowodnić, że wypadek zdarzył się właśnie podczas wskazanego zajścia, ponieważ poszkodowany nie otrzyma żadnych dokumentów od swojego pracodawcy.

Wykupując ubezpieczenie na wyjazd rozbudowane o ochronę w trakcie pracy zarobkowej, w umowie należy zadeklarować rodzaj zatrudnienia. Ubezpieczyciel może bowiem uznać niektóre z wykonywanych obowiązków za prace o podwyższonym ryzyku (np. na wysokości lub z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu), co może skutkować podniesieniem składki ubezpieczeniowej. Czasami ubezpieczyciel wymaga określenia, czy jest to praca fizyczna czy umysłowa. Zawsze należy też sprawdzić, czy wykonywany przez nas zawód nie znajduje się na liście wyłączeń.

Ubezpieczenie do pracy za granicą można nabyć na dowolny okres, co jest szczególnie korzystne dla pracowników sezonowych, wyjeżdżających do pracy na 30, 60 lub 90 dni.

Najważniejszą część tego typu polisy powinno stanowić ubezpieczenie kosztów leczenia, zapewniające dostęp do opieki lekarskiej, gdy dojdzie do zachorowania i wypadku. W przypadku osób cierpiących na choroby przewlekłe, należy rozszerzyć zakres ochrony na okoliczność zaostrzenia się ich objawów (np. chorujący na astmę, nadciśnienie, alergie). Kompleksowa polisa dla pracownika tymczasowego nie może obejść się bez ubezpieczenia NNW, czyli od następstw nieszczęśliwych wypadków. Jeżeli wykonywana praca obejmować będzie obsługę sprzętu lub pojazdów, wówczas zakres ochrony należy rozbudować o OC – jeżeli z winy pracownika dojdzie do wypadku i ucierpi osoba trzecia, wówczas sprawca nie będzie ponosić z tego tytułu finansowej odpowiedzialności.

Na koniec trzeba wspomnieć też o włączeniu w zakres polisy również ochrony w przypadku kradzieży dokumentów lub bagażu, do czego również może dojść podczas zarobkowego pobytu za granicą.

Warto również wziąć pod uwagę ubezpieczenie bagażu – jeśli wyjeżdżamy za granicę do pracy ze sprzętem elektronicznym powierzonym przez pracodawcę, na przykład służbowym laptopem czy telefonem. Należy upewnić się, że ubezpieczyciel pokryje szkody w przypadku utraty tych przedmiotów.

W przypadku delegacji dodatkowym atutem dla wyjeżdżającego jest to, że ubezpieczenie zapewnia – lub jego koszty pokrywa - pracodawca.

Nie warto oszczędzać na prywatnym ubezpieczeniu zdrowotnym za granicą, zwłaszcza jeśli mamy na celu pracę fizyczną. W takiej sytuacji ryzyko nieszczęśliwego wypadku jest wyższe niż podczas zwykłego urlopu. Związane z nim koszty mogą z łatwością zniweczyć nasze plany zarobkowe. Zamiast podreperować budżet, szybko znajdziemy się „pod kreską”.